Babin

Wraz z wprowadzeniem nowej struktury organizacyjnej w Słowackiej Bibliotece Narodowej (SBN) na początku 2011 r. powstał nowy Dział Zintegrowanego Centrum Konserwacji i Digitalizacji oraz Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii (DZCKDiIKT). Składają się na niego cztery jednostki: Pracownia Digitalizacji, Pracownia Konserwacji, Ośrodek Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii oraz Archiwum Internetowe, w których zatrudniono 22 osoby, łącznie z tymi pracującymi zaocznie. Zakres działania DZCKDiIKT obejmuje zadania SNK na poziomie planowania, koordynowania, realizacji i rozwoju w dziedzinie automatyzacji, cyfryzacji i konserwacji, sprawnego i skoordynowanego funkcjonowania całej linii technologicznej SBN oraz różnego zastosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Działania te podejmuje nie tylko dla samej SBN ale i na rzecz innych bibliotek oraz szerzej poprzez uczestnictwo w projektach krajowych i międzynarodowych. DZCKDiIKT pełni też rolę ośrodka naukowo-badawczego oraz normalizacyjnego w zakresie IT. Realizuje przy tym własne zadania jak też współpracuje na tym polu z innymi instytucjami.

Przedstawiono bliżej zadania i działalność Pracowni Digitalizacji oraz Ośrodka Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii. Pracownia przede wszystkim odpowiada za największe przedsięwzięcie powierzone DZCKDiIKT – projekt Cyfrowa Biblioteka i Archiwum, realizowany w latach 2012-2015 wspólnie ze Słowackim Archiwum Narodowym (SAN). W tym czasie będzie poddanych masowej digitalizacji 2 800 000 obiektów – połowa ze zbiorów SBN oraz połowa z SAN, przy czym ok. 80% z nich trzeba będzie najpierw poddać konserwacji. Ok. 30% obiektów zostanie później udostępnionych w cyfrowej postaci użytkownikom ze Słowacji i UE. Zdigitalizowane dokumenty znajdą się w wirtualnej bibliotece europejskiej Europeana. Koszty projektu sięgają 49 700 000 Euro, część środków ma pochodzić z unijnych funduszy strukturalnych – Programu Operacyjnego 2 Informatyzacja Społeczeństwa. W filii SBN w Vrútkach budowane jest Centrum Konserwacji, które będzie w czasie realizacji projektu służyć wyłącznie potrzebom SBN i SAN, a później też innym instytucjom.

Już wcześniej, w 2009 r., zainstalowano w SBN zaawansowaną technologię długookresowego przechowywania danych, której częścią jest interesujące rozwiązanie SAN (Storage Area Network) z taśmową biblioteką o pojemności 1,5 PB (petabajtów). Oprócz takich zalet jak hierarchiczny model przechowywania danych, zapewnienie im długookresowego bezpieczeństwa czy mobilność bazy danych rozwiązanie to pozwala zaoszczędzić 40% energii w porównaniu z klasycznym centrum przechowywania danych. Utworzony nowoczesny ośrodek służy do archiwizacji zeskanowanych dokumentów i jest bezpośrednio połączone z technologiczną linią digitalizacji.

Kolejnym dużym projektem, realizowanym w DZCKDiIKT od 2002 r., w którym szczególną rolę odgrywa Ośrodek Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii, jest projekt KIS3G, który skupia 38 bibliotek, w tym 28 tzw. „aktywnych”, stosujących wspólnie zintegrowany system biblioteczno-informacyjny VIRTUA (zob. https://www.kis3g.sk). Wynikiem ich współpracy są  dwa portale – Biblioteka Słowacka (Slovenská Knižnica), prowadząca do katalogów i zbiorów słowackich bibliotek oraz Memoria Slovaca, stanowiąca zintegrowany punkt dostępu do zdigitalizowanego dziedzictwa kulturowego i naukowego (http://www.memoria.sk). Dzięki stosowaniu międzynarodowych standardów i wspólnego oprogramowania VIRTUA oraz współpracy dziesiątek bibliotek powstała bibliograficzna baza danych, zawierająca opisy obiektów analogowych, które zostaną poddane konserwacji oraz digitalizacji w ramach ww. projektu Cyfrowa Biblioteka. Baza ta jednocześnie służy do rejestracji już zdigitalizowanych obiektów. Pod koniec 2010 r. zawierała ogółem ok. 4 mln opisów, z tym że część z nich (zdublowane opisy powstałe wskutek konwersji macierzystych baz uczestników projektu) jest usuwana. Pozwala też efektywnie prowadzić wypożyczanie zbiorów (w samym roku 2010 zarejestrowano ponad 1 332 tys. wypożyczeń, w tym ponad 150 tys. w SBN).

Do projektu KIS3G nawiązuje projekt KIS MaSK (zautomatyzowany system biblioteczno-informacyjny dla małych i średnich bibliotek – http://www.snk.sk/?KISMaSK), również realizowany w Ośrodku Informacyjnych i Komunikacyjnych Technologii. Podstawę tej aplikacji tworzy system bazy danych WinISIS, który został przeznaczony dla tych bibliotek, które nie mają stałego dostępu do Internetu i nie stać ich na zakup droższego zautomatyzowanego systemu. Zainstalowano go w 348 instytucjach, również poza siecią bibliotek publicznych. System zapewnia m. in. wyszukiwanie we wspólnym katalogu (na serwerze wystawiono na razie 34 katalogi). Jest wciąż rozwijany, obecnie jest poszerzany o odrębny moduł skontrum z zastosowaniem kodu kreskowego. Projekt KIS MaSK również uwzględnia implementację wyszukiwania wg UKD na odrębnym serwerze SBN.

SBN miała w połowie października 2011 r. do dyspozycji 316 PC, 311 PC z dostępem do Internetu, 40 PC dla użytkowników, 40 PC dla użytkowników z dostępem do Internetu oraz 41 licencjonowanych baz danych. Jest również podłączona do resortowej sieci wirtualnej (WAN VPN), co umożliwia korzystanie również z usług telekomunikacyjnych (IP Telefonie poprzez Voice over IP).