Babin

Omówiono wyniki analizy ofert pracy w bibliotecznych działach książki rzadkiej i rękopisów, zamieszczonych w odpowiednich źródłach fachowych (w formie elektronicznej i drukowanej) od 01.01.2004 do 31.12. 2009, adresowanych do absolwentów uczelni bibliotekarskich, którzy ukończyli studia nie dawniej niż rok przed zamieszczeniem anonsu. Zebrane na tej podstawie dane przetworzono przy użyciu specjalnego oprogramowania komputerowego. W celu ustalenia pożądanych umiejętności i zakresu przyszłych obowiązków kandydatów do pracy zestawiono wykaz słów kluczowych występujących w anonsach.

Ogłoszenia zamieszczane były w większości przez biblioteki szkół wyższych (89,7%), a następnie – biblioteki publiczne (10,2%), rzadko – przez naukowe biblioteki specjalne, czy biblioteki fundacji. Tytuł zawodowy to najczęściej bibliotekarz (57% ogłoszeń), kustosz (14%), kataloger (15%) i archiwista (13%).  Oferowano na ogół stanowisko bibliotekarza (78%) i/lub pracownika naukowego (28%); w 17% przypadków – stały etat  (ang. tenure track) i w podobnym zakresie (16%) – umowę okresową. Najwięcej ogłoszeń pochodziło z północno-wschodnich i środkowo-zachodnich terenów Stanów Zjednoczonych. Proponowane płace wahały się od 25 tys. do 57 tys. rocznie (mediana – 40 tys.). W 51,4% przypadków wymagano wyłącznie magisterium z bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), natomiast w 5,6% anonsów wymieniono magisterium BIN i licencjat z innej dziedziny, w 7,9% – magisterium BIN i takie samo wykształcenie w innej specjalizacji i w 1,4% magisterium BIN + doktorat z innej specjalności. W 22% ogłoszeń wymagano stopnia magistra bez określenia specjalności, w 5,8% – dowolnego licencjatu.

Wśród wymagań preferowanych (aczkolwiek niekoniecznych) podawano drugie magisterium (82%) i doktorat (14,2%). Wśród wymaganych i preferowanych umiejętności najczęściej występowały: nauczanie i badania naukowe (w obu przypadkach 56% wymagane i 84% preferowane), a następnie – obsługa informacyjna użytkowników, znajomość komputerowych systemów bibliotecznych i technologii informacyjnej, katalogowanie. Wśród przewidzianych obowiązków wyróżniono (w ok. 72% ogłoszeń): prowadzenie szkoleń i badań naukowych, obsługę użytkowników, prezentację osiągnięć działu, zarządzanie i administrację. Kształtowanie zbiorów i pracę związaną z technologią informacyjną przewidywano w 45% anonsów. Najrzadziej (34%) – prace związane z zachowaniem i konserwacją zbiorów.

We wnioskach zwrócono uwagę na: 1) stosunkowo niewielką liczbę ogłoszeń: 88 w ciągu 6 lat na terenie całego kraju; 2) stosunkowo niewielką wagę przywiązywaną do praktyki: choć ceniono staż w trakcie studiów, połowa anonsów nie formułowała takiego wymogu; 3) rozmywanie się granic zawodowych. Jakkolwiek nie poszukiwano archiwistów, 63% ogłoszeń zawierało słowo „archiwum” lub jego synonim. Wymieniano specjalizację na studiach, doświadczenia w tym zakresie, pracę z dokumentami archiwalnymi itp. Zacieranie granic między dziedzinami to ogólna tendencja wymuszana m.in. przez kryzys ekonomiczny, współpracę międzyresortową, oczekiwania użytkowników, rozwój technologii i środowisko cyfrowe; 4) wymóg łączenia wiedzy i umiejętności stricte bibliotecznych (katalogowanie, biblioteczne systemy komputerowe, informacja naukowa, obsługa użytkowników itp.) z wiedzą z innych dziedzin (historia, pedagogika, zarządzanie, badania naukowe itp.); 5) rozbieżność między wymaganymi kwalifikacjami, a rzeczywiście wykonywanymi zadaniami, np. promocja i prezentowanie poza biblioteką osiągnięć (konferencje, wystawy, odczyty) wymieniane jest w 25% ogłoszeń wśród pożądanych kwalifikacji i o wiele częściej wśród przewidywanych obowiązków, podobnie – administrowanie i kierowanie ludźmi. Odwrotnie wygląda sytuacja w przypadku technologii informacyjnej, której znajomości wymaga się w 76% ogłoszeń, ale jej wykorzystanie przewiduje się w mniej niż w połowie anonsów. Artykuł ilustrują liczne wykresy, rysunki i tabele. Uzupełnia go wykaz terminów dot. umiejętności i przyszłych zadań kandydatów. Przy każdym podano, w jakim odsetku ogłoszeń występuje.