Babin

Zapewnienie przez rywalizujące ze sobą uczelnie dobrych warunków nauki w świecie zdominowanym przez nowe, szybko zmieniające się technologie cyfrowe wymaga od tych instytucji stałego monitorowania sposobów wykorzystywania różnych mediów i usług przez studentów – grupy, wśród której nowinki technologiczne rozchodzą się niezwykle szybko i do której należy wielu wynalazców nowych aplikacji. Do odpowiedniego zrozumienia ich zachowań oraz sensowności inwestowania w tworzenie dla tego typu odbiorców określonych typów usług, niezbędne jest podejście empiryczne analizujące szerokie spektrum używanych przez nich mediów – od drukowanych podręczników po serwisy typu Twitter. W artykule przedstawiono wyniki badań sprawdzających, którego typu usługi biblioteczne i powiązane z nimi serwisy sieciowe uznawane są przez studentów za ważne, z których faktycznie korzystają i na których powinny się skupiać biblioteki akademickie planując swoje strategie rozwoju na przyszłość.

Dane do analizy zebrano w 2 sondażach przeprowadzonych wśród studentów i kolejnego wśród wykładowców Karlsruher Institut für Technologie (KIT) w latach 2009 i 2011, oraz na podstawie przeglądu literatury przedmiotu. Badano w nich podejście respondentów do mediów społecznościowych (Facebook i in., Twitter, IM, platformy video, weblogi, social bookmarking, Google Apps), tekstowych (e-czasopisma, drukowane czasopisma, oprogramowanie bibliograficzne, opac KIT, katalogi innych bibliotek, Google Scholar, książki drukowane i elektroniczne), narzędzi e-learningowych (wiki, fora, platforma Moodle, materiały online z innych uczelni, aplikacje typu Virtual Classroom, zainstalowane na komputerze słowniki i translatory), serwisów sieciowych uczelni (egzaminy online, testy, portal dla studentów, strona uniwersytetu, konto e-mail KIT), mediów dostarczanych przez nauczycieli i dotyczących poruszanej na zajęciach tematyki (czasopisma i slajdy online, drukowane materiały, platforma e-learningowa Ilias, nagrania wykładów) i pozostałych (wyszukiwarki, prywatne maile, Wikipedia, Google Books, słowniki online, edytory tekstów). Sprawdzano również ewentualne zmiany poziomu akceptacji różnych serwisów bibliotecznych w czasie badanych dwóch lat, różnice w sposobie traktowania poszczególnych mediów między nauczycielami a studentami, relacje między akceptowalnością oferty biblioteki i innych sieciowych serwisów, powiązania między nawykami związanymi z procesem i postrzeganymi efektami uczenia się a wykorzystaniem usług biblioteki, popularność innowacyjnych aplikacji wśród studentów i sensowność włączania ich do portfolio biblioteki uczelni.

Zaobserwowane przez autora prawidłowości to m.in. rosnąca popularność elektronicznego tekstu, wzrost wykorzystania zewnętrznych (spoza KIT) serwisów informacyjnych (zwłaszcza Google Books i Google Scholar) i spadek zainteresowania drukiem i bibliotecznymi katalogami oraz pozytywna korelacja między stopniem wykorzystywania bazujących na tekście mediów a efektami uczenia się. Uzyskane wyniki posłużyły do stworzenia typologii mediów mogących służyć do celów edukacyjnych oraz identyfikacji różnych typów ich użytkowników. Na ich podstawie zarekomendowano bibliotekom szkół wyższych koncentrowanie uwagi na materiałach, które wykorzystywane są w toku zajęć (dostarczanie wykładowcom potrzebnych im czasopism czy zapisów wykładów) oraz rozważenie implementacji tych mediów, których akceptacja w badanym okresie znacząco wzrosła  (oprogramowanie bibliograficzne, mobilne aplikacje i sprzęt oraz nagrania wykładów). Zakwestionowano natomiast sens ponoszenia zbyt dużych nakładów na rozwój tradycyjnych serwisów e-learningowych (wirtualne klasy, platformy edukacyjne itp.) i mających edukacyjne zastosowania narzędzi, które nie były wysoko oceniane w sondażach (Wiki, blogi, Twitter). Mało efektywne może okazać się też integrowanie w ramach usług bibliotek popularnych wśród studentów portali społecznościowych takich jak Youtube  czy Facebook, ze względu na ich niską akceptację wśród nauczycieli.