Babin

Internet staje się w dzisiejszych czasach coraz bardziej istotna sferą promocji czytelnictwa i komunikacji miedzy czytelnikami, powstaje też coraz więcej serwisów społecznościowych skierowanych do miłośników książek i umożliwiających im wymianę poglądów nt. lektur i pisarzy, zamieszczanie recenzji, komentarzy i rekomendacji, szukanie zgodnej z zainteresowaniami literatury, prezentację własnych gustów literackich, czy organizowanie swoich zasobów książkowych. Choć część portali tego typu (np. duński  Litteratursiden.dk (zob. BABIN 2006 z. 2 poz. 128), węgierski Konyvtar.hu czy fiński Kirjasampo.fi) jest prowadzona i administrowana przez bibliotekarzy, większość tworzą entuzjaści  czytania spoza środowiska bibliotecznego. Autorzy przeanalizowali i porównali 2 strony tego typu: norweską Bokelskere.no i węgierską Moly.hu. Przedstawili też wyniki zamieszonego na nich w sierpniu 2010 r. sondażu skierowanego do użytkowników tych serwisów i sprawdzającego zakres ich wykorzystywania.

Badanie zrealizowano w ramach finansowanego przez Norweską Radę Naukową projektu PLACE (Public Libraries, Arenas for Citizenship), którego celem jest analiza roli bibliotek publicznych jako miejsc spotkań i społecznego potencjału tych placówek, w tym możliwości promocji międzykulturowych interakcji i budowania społecznego kapitału (por. BABIN 2009/4/244).  Autorów interesowała analiza następujących kategorii zmiennych: charakterystyk demograficznych, wykorzystywanych funkcji portali, celów członkostwa, czynników decydujących o atrakcyjności danej strony, kanałów przez które użytkownicy zdobywają książki, źródeł z których pozyskują porady i rekomendacje nt. wartych przeczytania książek.

Z 777 zebranych w sondażu odpowiedzi wynika, że do typowych użytkowników Moly/Bokelskere należą młodzi (średnia wieku: 28,9 lat), wykształceni, rodowici Norwegowie i Węgrzy z większych miast; większość z nich (ponad 80%) to kobiety. Populacja członków takich sieciowych serwisów jest więc znacznie bardziej jednorodna i mniej złożona niż w przypadku użytkowników bibliotek publicznych. Respondenci nie należą tez do częstych gości bibliotek i mają niskie zaufanie do tych instytucji, w porównaniu z innymi źródłami informacji, a czytane przez nich książki pochodzą najczęściej z księgarń i własnych zbiorów. Badane strony są przez nich wykorzystywane głównie do poszukiwania lektur i informacji na ich temat, a nie jako wirtualne miejsca, gdzie nawiązuje się relacje z innymi ludźmi, czy szuka przyjaciół. Choć część respondentów wskazywała na społeczny aspekt czytania, odnosiło się to głownie do kręgów znajomych i rodziny, a  nie obcych osób. Zanotowano pewne różnice między zachowaniami użytkowników z obu narodowości, np. w odniesieniu do aktywnego udziału w dyskusjach. Norwegowie angażują się w nie znacznie chętniej, wśród nich jest też więcej użytkowników bibliotek, z kolei dla Węgrów liczą się bardziej społeczne funkcje badanych serwisów, częściej też odkrywają za ich pośrednictwem autorów, o których wcześniej nie słyszeli i nieznane im gatunki literackie.

W podsumowaniu podkreślono, że choć zarówno Bokelskere, jak i Moly służą przede wszystkim jako źródła informacji, a nie wirtualne miejsca spotkań, respondenci wykorzystują je także w tym ostatnim celu, mają więc one wg autorów potencjał generowania międzyludzkich relacji i wspierania budowy społecznego kapitału. Dla autorów istotne będzie zbadanie, w dalszej części projektu, czy i jak ten potencjał może być wykorzystany przez biblioteki.