Babin

Ruch iSchools (zob. babin.bn.org.pl/?p=2595, babin.bn.org.pl/?p=3967) powstał w Stanach Zjednoczonych, a kryteria, jakie musiały spełnić uczelnie lub wydziały chcące zostać jego członkami opracowano tak, by pasowały do wymogów amerykańskiego systemu szkolnictwa wyższego i warunków akredytacyjnych American Library Association (ALA). W ostatnich latach można mówić o postępującej internacjonalizacji tej inicjatywy, gdyż ekspansja iSzkół ma miejsce głównie poza granicami Stanów Zjednoczonych (jest ich tam obecnie więcej niż na terenie USA); w tym w państwach skandynawskich. W 2016 r. zaktualizowano w związku z tym kryteria akcesyjne, formułując je w bardziej elastycznych ramach, i zachowując jednocześnie główne założenia ruchu, takie jak interdyscyplinarność, orientacja badawcza i maksymalne wykorzystanie potencjału informacji i technologii. Brak jednolitych poglądów na sposób definiowania iSchools nawet wśród przedstawicieli organizacji członkowskich utrudnia precyzyjne zdefiniowanie, czym są faktycznie w porównaniu z tradycyjnymi wydziałami bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), i czy można a je traktować jako instytucje elitarne na tle pozostałych instytucji BIN. Aby ustalić potencjalne różnice między amerykańskimi i skandynawskimi iSzkołami oraz zgodność między deklarowanymi zasadami a faktyczną działalnością edukacyjną, w artykule przeanalizowano, przy użyciu metod statystycznych, programy nauczania 3 amerykańskich i trzech skandynawskich iSzkół (z Danii, Norwegii i Szwecji). Przebadano również ich wewnętrzne raporty i 1 publiczną prezentację, by określić powody i korzyści z ubiegania się o status iSzkoły.

… więcej o Kult „I”: porównanie symboliki organizacyjnej i programów nauczania skandynawskich i amerykańskich iSzkół

W artykule, odwołującym się do norweskich doświadczeń, omówiono wnioski płynące z badań dotyczących wpływu bibliotek publicznych na jakość i poziom życia obywateli. Z przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych ankiety Pew Research Centre wynika, że 30% populacji określa swoje związki z bibliotekami jako bliskie i uważa, że zamknięcie lokalnej placówki bibliotecznej miałoby dla nich osobiście bardzo duży wpływ. Autorowi nie udało się znaleźć wyników podobnych sondaży, odnoszących się bezpośrednio do znaczenia bibliotek dla mieszkańców Norwegii, powołuje się jednak na wskazówki uzyskane na podstawie danych zebranych w czasie projektu PLACE (Public Libraries as Arenas for Citizenship), realizowanego w Danii i Norwegii i w latach 2012-2016 i dotyczącego roli bibliotek jako przestrzeni społecznych i miejsc spotkań (por. babin.bn.org.pl/?p=3294).

… więcej o Biblioteki a jakość życia

W ubiegłym roku, wprowadzono w Norwegii (podobnie jak w Szwecji) zmiany w ustawie o bibliotekach, dodając do niej nowe, radykalne zapisy mające promować demokrację poprzez dyskusje i swobodną wymianę opinii w bibliotekach publicznych. Zgodnie z nowymi przepisami, instytucjom tym przypisano funkcję niezależnego i bezstronnego miejsca spotkań i forum publicznego dialogu, a dyrektorzy bibliotek otrzymali, na wzór redaktorów gazet, status niezależnego prowadzącego debat, wraz z prawem swobodnego wyboru metod osiągania wyznaczonych w nowej misji celów, związanych z angażowaniem obywateli w publiczne debaty na tematy istotne dla lokalnych społeczności.

… więcej o Biblioteka jako arena debat politycznych: o nowelizacji prawa bibliotecznego w Norwegii

Postępująca digitalizacja kanałów dystrybucji treści i związane z tym zmiany nawyków czytelniczych mają znaczący wpływ na sposób organizacji usług zarówno w bibliotekach publicznych, jak i naukowych, w tym na kształtowanie zbiorów i metody promocji czytelnictwa, istotne jest więc zebranie jak największej liczby empirycznych danych dotyczących zachowań użytkowników i ich stosunku do czytania w różnych formach, w tym przy pomocy elektronicznych platform. W artykule skupiono się na analizie preferencji czytelniczych nastolatków, porównując ich podejście do lektury, dla przyjemności, książek drukowanych i w formie cyfrowej, z wykorzystaniem czytnika Sony.

… więcej o Preferencje i nastawienie nastolatków wobec czytania w różnych formatach

W latach 90. ubiegłego wieku zaczęto kwestionować potrzebę przeznaczania pieniędzy podatników na utrzymywanie fizycznych zbiorów i budynków bibliotecznych, a okresy recesji wymusiły ograniczanie wydatków na ważne cele społeczne, w tym kulturę i edukację, co wpłynęło negatywnie na pozycję bibliotek i innych publicznych instytucji. W Danii, w efekcie reform strukturalnych, między 2007 a 2013 r. zredukowano liczbę jednostek bibliotecznych z 550 do 466 (o 15,2%), w Norwegii, z powodu cięć rządowych budżetów, w tym okresie ich liczba spadła z 807 do 715 (o 11,4%), a w Wielkiej Brytanii z tego samego względu zlikwidowano niemal 400 bibliotek publicznych (spadek z 4567 do 4191 – o 8,2%); w krajach tych zaobserwować można również niechęć polityków do traktowania usług bibliotek jako priorytetowych dla lokalnych społeczności. Co ciekawe, w tym samym czasie, w wielu dużych miastach na świecie (m.in. w Seattle, Amsterdamie i Newcastle) wydano znaczące środki na realizację wizjonerskich projektów nowych gmachów bibliotecznych, a paradoks ten zainspirował autorkę do zbadania nastawienia decydentów do nowych bibliotecznych inwestycji, miejsca bibliotek publicznych w urbanistycznej przestrzeni i ich wartości dla mieszkańców metropolii.

… więcej o Wizerunek instytucji: politycy i projekt miejskiej biblioteki

Norweskie Kolegium Nauk Stosowanych Oslo i Akershus (HiOA) oferuje otwartą platformę publikacji bazującą na oprogramowaniu Open Journal Systems (OJS) o otwartym kodzie źródłowym, zarządzaną przez bibliotekę uczelni. Jej kilkuletnia współpraca ze środowiskiem Open Acess pokazała, że wiele periodyków online nadal funkcjonuje w tradycyjnym modelu publikacji, skoncentrowanym na druku – założenie e-czasopisma z wykorzystaniem tradycyjnych procedur i obiegu danych w świecie akademickim jest proste, gdyż większość naukowców korzysta z edytorów tekstu, pozwalających na zapisywanie dokumentów w postaci plików PDF,  jako głównego narzędzia pracy. Z tego też powodu PDF, mimo wielu ograniczeń, jest standardowym formatem używanym w naukowych e-czasopismach Open Access, spoza komercyjnego ruchu wydawniczego. Pracownicy HiOA postanowili stworzyć nowe procedury i mechanizmy prac dla publikacji w wolnym dostępie, lepiej dostosowane do wymogów uniwersalnej dostępności, wykorzystując w tym celu bardziej wszechstronny format EPUB 2.0 oraz standard JATS 1.0 (Journal Article Tag Suite) XML. W artykule przedstawiono główne zalety i powody przyjęcia takiego rozwiązania, opisano również sposób jego implementacji oraz jej koszty.

… więcej o EPUB jako format publikacji w otwartych czasopismach

Strategia digitalizacyjna Biblioteki Narodowej Norwegii (BNN), wdrażana od 2006 r. (zob. babin.bn.org.pl/?p=1567), zakłada przeniesienie na formę cyfrową całości zbiorów tej instytucji i budowę Cyfrowej Biblioteki Narodowej, zgodnie z wymogami długotrwałej archiwizacji. Trafiają do niej nie tylko elektroniczne kopie różnego materiałów drukowanych, lecz również wszelkie treści publikowane w formie cyfrowej, w tym programy norweskich państwowych stacji radiowych i telewizyjnych, otrzymywane na mocy ustawy o egzemplarzu obowiązkowym, a BNN ma stać się wyróżniającym się na tle innych europejskich bibliotek narodowych, multimedialnym centrum wiedzy. Jednym z programów realizowanych w ramach tej strategii jest budowa prototypu wizualnego, sieciowego serwisu zapewniającego dostęp do szybko rozrastającego się cyfrowego repozytorium BNN (ponad 100 tys. książek) użytkownikom mobilnych urządzeń.

… więcej o Mobilny dostęp do zasobów bibliotecznych Biblioteki Narodowej Norwegii

Norwegia jako jeden z pierwszych krajów na świecie wprowadziła do swojej polityki edukacyjnej umiejętność posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) jako jeden z celów narodowego programu nauczania i jedną z pięciu podstawowych kompetencji wymaganych na różnych poziomach w norweskich szkołach podstawowych i średnich. Umiejętności powiązane z ICT definiowane są w czterech obszarach: zdobywania, przetwarzania i ewaluacji cyfrowych informacji, produkcji i obróbki nowych informacji, cyfrowej komunikacji oraz e-bezpieczeństwa i zdolności krytycznego osądu treści internetowych (ang. digital judgement). W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego faktyczne kompetencje i praktyki informacyjne norweskich uczniów kończących 10 klasę (ostatnia klasa gimnazjum) i analizującego możliwe przyczyny zaobserwowanych w tym zakresie różnic, w tym czynniki powiązane z wykluczeniem cyfrowym, takie jak język używany w domu uczniów, ich aspiracje akademickie i wielkość domowego księgozbioru.

… więcej o Nierówności w zakresie kompetencji informacyjnych norweskich uczniów: zasada równych szans a podział cyfrowy

Internet staje się w dzisiejszych czasach coraz bardziej istotna sferą promocji czytelnictwa i komunikacji miedzy czytelnikami, powstaje też coraz więcej serwisów społecznościowych skierowanych do miłośników książek i umożliwiających im wymianę poglądów nt. lektur i pisarzy, zamieszczanie recenzji, komentarzy i rekomendacji, szukanie zgodnej z zainteresowaniami literatury, prezentację własnych gustów literackich, czy organizowanie swoich zasobów książkowych. Choć część portali tego typu (np. duński Litteratursiden.dk, węgierski Konyvtar.hu czy fiński Kirjasampo.fi) jest prowadzona i administrowana przez bibliotekarzy, większość tworzą entuzjaści czytania spoza środowiska bibliotecznego. Autorzy przeanalizowali i porównali 2 strony tego typu: norweską Bokelskere.no i węgierską Moly.hu. Przedstawili też wyniki zamieszonego na nich w sierpniu 2010 r. sondażu skierowanego do użytkowników tych serwisów i sprawdzającego zakres ich wykorzystywania.

… więcej o Strony dla miłośników książek jako miejsca spotkań

W 2006 r. Biblioteka Narodowa Norwegiii (BNN) rozpoczęła zakrojony na szeroką skalę program digitalizacji treści zakładający przeniesienie na formę cyfrową, w ciągu kolejnych 20-30 lat, całości zbiorów tej książnicy, w formie cyfryzacji fizycznych obiektów z kolekcji oraz pozyskiwania nowych publikacji w formie elektronicznej bezpośrednio od wydawców. Biblioteka dysponuje niemal kompletnym zasobem wszystkich norweskich gazet i czasopism (ok. 5 mln egzemplarzy z niemal 1200 tytułów), w ciągu 6 lat udało jej się dokonać konwersji m.in. ok. 350 tys. egzemplarzy, a od 2008 r. wszystkie nowe gazety publikowane na terenie tego kraju przechowywane są w formie cyfrowej i w perspektywie kilku kolejnych lat mają być dostarczane bibliotece wyłącznie drogą elektroniczną, w wysokiej jakości formacie. W 2011 r. BNN uruchomiła nowy, darmowy serwis cyfrowych gazet i czasopism (www.nb.no/aviser), stanowiący część biblioteki cyfrowej BNN i przeznaczony dla wszystkich norweskich placówek bibliotecznych. Mogą one korzystać za jego pośrednictwem z tych tytułów, na które BNN ma podpisaną umowę i wszystkich numerów periodyków wyłączonych spod ochrony praw autorskich.  Autor przedstawia obecny stan i zakres funkcjonalności tego programu i plany jego dalszego rozwoju

… więcej o Serwis cyfrowych gazet Biblioteki Narodowej Norwegii