Babin

Instytucje kultury, takie jak filharmonie, sale koncertowe, muzea czy galerie sztuki zaczęły być traktowane od lat 80. ubiegłego wieku jako część strategii gospodarczej mającej na celu tworzenie pozytywnego wizerunku miasta i zakładającej, że ośrodki te są mechanizmem przyciągającym inne inwestycje i napędzającym tym samym miejską gospodarkę, przyczyniają się więc do ożywienia i rewitalizacji dzielnic, w których są ulokowane. Nieodłączną część miejskiego krajobrazu i potencjalny element tej strategii stanowią również biblioteki. W artykule, prezentującym wyniki zrealizowanego przez autorów w 2011 r. projektu badawczego pn. „Biblioteki publiczne w rozwoju miasta – doświadczenia, kreatywność i innowacje” omówiono wkład tych placówek w ożywienie i kształtowanie przestrzeni miejskiej, zgodnie z modelem culture-led urban regeneration (CLUR), czyli rewitalizacji opartej na kulturze jako narzędziu odnowy miast i ich społeczności.

W ramach projektu, na podstawie studiów przypadku najbardziej nowatorskich i spektakularnych budynków i modeli bibliotek publicznych z Europy i Ameryki Północnej (badanie dokumentacji, obserwacje i wywiady z bibliotekarzami) badano: w jaki sposób biblioteka może służyć jako katalizator zmian i miejskiego rozwoju (funkcja miejsca), jak instytucje te wspierają kreatywność i innowacje zapewniając przestrzeń dla doświadczeń i nowych spotkań (funkcja przestrzeni) oraz jaki mają wkład w synergiczność działań, powiązania i transformacje poprzez nowe, twórcze partnerstwa (funkcja relacji). W artykule skupiono się na omówieniu pierwszego z tych aspektów (biblioteka jako miejsce na mapie miasta), dyskutując nt. zależności między trendami rozwoju urbanistycznego a powstawaniem nowych koncepcji bibliotek i ich roli w strategii ożywiania przestrzeni miejskiej przy wykorzystaniu kultury, oraz stopnia, w jakim placówki te, w odpowiedzi na wspomnianą strategię, zmieniły swój design, wizerunek i koncepcje swoich funkcji. Analizowano w tym kontekście 3 strategie CLUR, które można określić jako tworzenie: ikon kultury i atrakcji turystycznych, przyjaznej przestrzeni publicznej i miejskiej tożsamości oraz konsolidację społeczności.

Wg autorów, ewaluacja ról pełnionych przez nowoczesne, imponujące wizualnie i stające się wizytówką miasta budynki bibliotek publicznych (takie jak „ikoniczna”, nowa, centralna Biblioteka Publiczna Seattle, której otwarcie w ciągu roku zwiększyło w centrum wpływy z konsumpcji  o 16 mln USD) oraz nowatorskie modele bibliotek (np. Garage (Garaget) z Malmö, Meetingpoint i Library 10 z Helsinek) dowodzi, że placówki te nie ograniczają się do reagowania na nowe trendy miejskiego planowania, ale też mogą aktywnie przyczyniać się do rozwoju miasta/dzielnicy poprzez zmianę wizerunku tych miejsc, wkład w różnicowanie tkanki miejskiej i ożywienie zdegradowanych miejskich terenów (podupadłe centra miast, obszary poprzemysłowe) oraz inicjowanie lokalnych innowacji, twórczości i współpracy, a w konsekwencji – stymulowanie ożywienia gospodarczego i pomocy w rozwiązywaniu wielu problemów społecznych i ekonomicznych.