Babin

Wskaźnik Impact Factor, czyli miary oddziaływania, ustalany na podstawie indeksu cytowań publikacji naukowych tworzonego przez Instytut Filadelfijski (ISI) to jedno z powszechniej stosowanych narzędzi oceny prestiżu i wartości czasopism naukowych, jednakże, wraz ze wzrostem liczby czasopism dostępnych online, pojawiła się okazja stworzenia nowego, dodatkowego miernika bazującego na statystykach wykorzystania i pozwalającego na szacowanie wpływu czasopisma na podstawie jego poczytności, a nie tego, ile razy cytowano pochodzące z niego artykuły. W artykule omówiono historię finansowanego przez United Kingdom Serials Group (UKSG) projektu pn. Usage Factor, badającego możliwość zasadność używania bazującego na takich danych miernika.

Journal Usage Factor (JUF) został zainicjowany w 2007 r. przez UKSG i międzynarodową inicjatywę COUNTER (zob. BABIN 2012/1/19). Za jego cele uznano analizę bieżących praktyk ewaluacji jakości czasopism, ocenę czy JUF może być znaczący statystycznie i czy zostanie przyjęty przez naukowców, wydawców, bibliotekarzy i instytuty badawcze oraz opracowanie organizacyjnego i ekonomicznego modelu jego implementacji, możliwego do zaakceptowania przez głównych parterów projektu i zainteresowane strony. Projekt realizowano w trzech etapach: w pierwszym skupiono się na badaniach rynku dotyczących akceptowalności i możliwości wdrożenia JUF, w kolejnym eksperymentowano z realnymi danymi wykorzystania i opcjami obliczania tego współczynnika oraz testowano uzyskane wyniki pod kątem ich spójności i wiarygodności. Trzecia, nie zakończona jeszcze w czasie powstawania artykułu faza, prowadzona pod nadzorem COUNTER, objęła bardziej zaawansowane testowanie obliczeń i definiowanie technicznych procesów i infrastruktury operacyjnej niezbędnych do skalowalnej i zrównoważonej implementacji JUF, w tym stworzenie formalnego standardu rejestrowania, publikacji i prowadzenia rankingów JUF oraz kodeksu praktyki dla wskaźników wykorzystania. Jej rezultaty opublikowano na początku 2013 r. Artykuł zawiera szczegółową prezentację sposobu obliczania JUF, metod zapobiegania manipulacjom i zarządzania różnicami między poszczególnymi dyscyplinami nauki oraz planów związanych z jego stosowaniem na szerszą skalę.

Na podstawie wyników dwóch pierwszych części projektu uznano, że wdrożenie JUF jest w pełni wykonalne i może liczyć na szerokie poparcie. Zarekomendowano również by miernik ten był obliczany przy wykorzystaniu mediany a nie średniej arytmetycznej i interpretowany jedynie w obrębie odpowiednich grup przedmiotowych. Podkreślono także, że JUF dostarcza innego typu informacji niż Impact Factor, nie należy więc go traktować jako zamiennika IF lecz dodatkowy, uzupełniający miernik oddziaływania.

Pełny raport z projektu udostępniony jest na stronie UKSG.