Babin

Z badań na temat czynników ułatwiających kształcenie kompetencji językowych i promocję czytelnictwa wśród dzieci, które nie opanowały jeszcze nauki czytania, wynika, że niebagatelną rolę w procesie nauki nowych słów i budzenia zainteresowania książkami odgrywa zabawa oraz odpowiednie wsparcie zapewniane przez rodziców lub opiekunów. Również w pakiecie edukacyjnym Every Child Ready to Read, opracowanym przez sekcje ALA: Public Libraries Association (PLA) i Association for Library Service to Children (ALSC), odpowiedzialne za wspieranie usług bibliotecznych dla najmłodszych, wskazuje się zabawę, jako jedno z 5 kluczowych działań, w jakie rodzice powinni się angażować wspólnie dziećmi, by przygotować je do wczesnej aktywności czytelniczej. W artykule omówiono bazujące na tych założeniach programy, realizowane w sieci Brooklyn Public Library (BPL).

Od 2009 r., dzięki dofinansowaniu i pomocy fachowców z nowojorskiego centrum zasobów informacyjnych i pomocy technicznej dla opiekunów niemowląt i małych dzieci (Infant Toddler Technical Assistance Resource Center), BPL prowadzi różnego typu szkolenia i warsztaty dla rodziców i dzieci pn. First Five Years (pierwsze 5 lat). Ich celem ma być nauczenie dorosłych różnych podejść do edukacji przez zabawę oraz sposobów rozmawiania i spędzania czasu z małymi dziećmi, stymulujących rozwój umiejętności przydatnych przy późniejszej nauce czytania i pisania. W ramach tego projektu, jedna z placówek BPL – biblioteka publiczna Bay Ridge stworzyła program prostych, łatwych do powtórzenia w domu ćwiczeń i zabaw o nazwie „Read, Play, Grow” (Czytaj, Baw się, Rośnij), oddziaływujących na multisensoryczną aktywizację oraz procesy percepcyjne i motoryczne maluchów. W ich trakcie nie korzysta się ze wyspecjalizowanych zabawek i pomocy, lecz z ogólnodostępnych przedmiotów codziennego użytku: gąbek do kąpieli, papierowych talerzyków, taśmy klejącej, folii bąbelkowej, rolek po papierze toaletowym, torebek foliowych z zapięciem typu zip, ścinków papieru z niszczarki, czy kartonowych opakowań po produktach spożywczych, które zastępują klocki – ich układanie wspólnie z rodzicami (wystarczy 20 min. dziennie) wspomaga rozwój umiejętności matematycznych i językowych. Używa się też jadalnej modeliny i farb.

Manipulacja obiektami o różnym kształcie, kolorze, fakturach i lepkości ułatwia maluchom kojarzenie określonych wrażeń sensorycznych z odpowiadającymi im słowami i zrozumienie podstawowych pojęć takich jak stosunki przestrzenne, czy rozmiary oraz rozpoznawanie dźwięków (zaobserwowano, że 18-miesięczne dzieci mogące bawić się przedmiotami o różnych kształtach uczą się nowych słów dwa razy szybciej, niż te pozbawione takiej możliwości). Od trzech lat, centralna biblioteka BPL organizuje też doroczne spotkanie o nazwie Big Brooklyn Playdate, gromadzące każdorazowo ponad 100 niemowląt i dzieci (oraz ich opiekunów). W przystosowanym do potrzeb tego wydarzenia pomieszczeniu rodzice wspólnie z pociechami zwiedzają i eksplorują różne strefy zabawy – każda jest wyposażona w odpowiednie oznakowanie i instrukcję, informujące jak i w jakim celu korzystać ze znajdujących się tam przedmiotów i co mówić w tym czasie do dzieci. Mogą też zadawać pytania ekspertom z zakresu psychologii rozwojowej dziecka, pediatrii i terapii snu. Sondaż nt. efektywności programu przeprowadzony rok temu wśród dorosłych uczestników Big Brooklyn Playdate, wykazał, że 74% rodziców zdobyło dzięki niemu nowe pomysły przydatne w kontaktach z dziećmi, a 44% korzysta w domu z zabaw, których nauczyli się w trakcie spotkań „Read, Grow, Play”. Podobne projekty realizuje się też w innych bibliotekach publicznych w całych Stanach Zjednoczonych.