Babin

W artykule omówiono założenia i częściowe wyniki projektu realizowanego w Brazyli w ramach studiów doktoranckich na wydziale Informacji Naukowej Universidade Federal da Bahia. Jego celem jest stworzenie a następnie wdrożenie modelu pośrednictwa informacyjnego na rzecz cyfrowej i społecznej integracji mieszkańców ubogiego rejonu Santa Clara (SSC) w João Pessoa (stan Paraíba), z wykorzystaniem cyfrowych informacji i technologii informacyjno-komunikacyjnych

W projekcie wykorzystano metodologię badania w działaniu (ang. action-research), czyli podejście przyjmujące punkt widzenia danej społecznosci na istotne dla niej sprawy, nękające ją problemy oraz sposób ich definiowania, i mające prowadzić do budowy sieci współpracy i trwałych zmian w badanym środowisku, a także teoretyczne i metodologiczne założenia nauki o informacji ujmowanej jako dziedzina koncentrująca się na problemach efektywnego rozpowszechniania wśród ludzi wiedzy i utrwalonych zasobów informacyjnych w społecznych, instytucjonalnych i indywidualnych kontekstach. Za jej główną podstawę uznano społeczną odpowiedzialność wiążącą się z przekazywaniem informacji tym, którzy jej potrzebują, natomiast za główny problem badawczy projektu – metody integracji mieszkańców defaworyzowanych i marginalizowanych środowisk ze społeczeństwem informacyjnym, poprzez kształcenie społecznych i technicznych kompetencji potrzebnych do korzystania z systemów informatycznych i potencjału cyfrowych mediów. Założono przy tym, że dostęp do informacji i wiedzy, i umiejętność posługiwania się ICT to kluczowe czynniki mające wpływ na walkę z ubóstwem, uprzedzeniami i wykluczeniem społecznym; są też one drogą do nauki samodzielnego podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów, lepszego rozumienia otaczającej rzeczywistości, krytycznego myślenia oraz zaangażowania w sprawy lokalnej społeczności. Parterem projektu zostało Laboratorium Technologii Intelektualnych Wydziału Nauk o Informacji Federalnego Uniwersytetu Paraíba (FUP).

Pierwszą część badań w SCC prowadzono w ramach pracy dyplomowej na studiach magisterskich FUB, w trakcie których uczono mieszkańców korzystania z kafejek internetowych i prowadzenia blogów, i pomagano przy dokumentowaniu, organizowaniu, rozpowszechnianiu i włączaniu do cyberprzestrzeni społecznej pamięci i wiedzy lokalnej ludności oraz tworzonych przez nich zasobów informacyjnych przez wirtualny interfejs na platformie WordPress. Technologię potraktowano przy tym jako instrument emancypacji, umożliwiający środowiskom pozbawionym jak dotąd głosu włączenie się do dyskursu społecznego i działań politycznych, ekspresję swoich potrzeb, poglądów i opinii oraz własnej tożsamości kulturowej, a informację i generowaną wiedzę i umiejętności, jako towar, który w dalszej przyszłości może przynieść mieszkańcom SCC lepsze perspektywy i warunki życia, i poprawić ich sytuację na rynku pracy.

W tekście przedstawiono szczegółowo przyjęte w drugim etapie projektu metody pracy i ich podwaliny teoretyczne, procesy interakcji z mieszkańcami i transferu wiedzy oraz charakterystykę rozwijanych kompetencji informacyjnych, a następnie omówiono stworzony model pośrednictwa na rzecz integracji i jego poszczególne elementy. Podkreślono też społeczne funkcje i rolę profesjonalistów informacyjnych jako mediatorów, projektantów i organizatorów procesu edukacyjnego, wdrażających w praktyce cele nauki o informacji.