Babin

Masowe, otwarte kursy online (MOOC) cieszą się co roku, w skali globalnej, coraz większą popularnością, powstaje też coraz więcej nowych inicjatyw, takich jak EdX, Minervaproject i Udacity, których misją jest zapewnienie wszystkim zainteresowanym otwartej edukacji wysokiej jakości, na poziomie uniwersyteckim; rośnie też liczba prestiżowych uczelni wyższych zainteresowanych udostępnianiem tego typu oferty. Jednym z nowych, szybko rozwijających się platform MOOC jest Coursera, zrzeszająca obecnie ponad 100 najlepszych uniwersytetów z całego świata oraz kilka milionów zarejestrowanych użytkowników. Autorzy przybliżają w tekście, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, pedagogiczne podwaliny e-edukacji, teoretyczne podstawy efektywnego kształcenia online i technologiczną infrastrukturę MOOC, a następnie koncentrują się na analizie fenomenu Coursea i charakterystyki dostępnych na tym portalu kursów, sprawdzając, czy faktycznie system ten można uznać za w pełni otwarty zasób edukacyjny, dostępny dla każdego, bez względu na pochodzenie, dostęp do nowoczesnej infrastruktury ICT i zaplecze edukacyjne.

Coursera to komercyjna firma charakteryzowana przez swoich założycieli jako przedsiębiorstwo społeczne (ang. social enterpreneurship), czyli społecznie odpowiedzialne i zaangażowane w realizację misji na rzecz ogółu obywateli. W czasie powstawania artykułu (koniec 2012 r.), portal Coursera oferował, przy współpracy z 36 szkołami wyższymi, ok. 200 bezpłatnych, prowadzonych przez najlepszych światowych wykładowców programów zajęć z 19 różnych kategorii, z których jednorazowo mogło korzystać nawet ponad sto tysięcy użytkowników. Analiza dostępnych kursów pod kątem ich formy, zawartości treściowej, stopnia integracji z aplikacjami społecznościowymi, technik wspierania efektywności nauki i warunków dostępności wykazała, że w porównaniu z ofertą 3 ww. konkurencyjnych platform MOOC, program Coursera ma najbardziej interdyscyplinarny i wielodyscyplinarny charakter, platformę tę można też uznać za znacznie bardziej wszechstronne i zróżnicowane środowisko edukacyjne online. Średnio, uczestnictwo w typowym kursie wymaga poświęcenia tygodniowo ok. 4,6 do 6,8 godzin (mniej niż w wypadku np. EdX), i nie wiąże się z koniecznością dodatkowych inwestycji (poza znalezieniem dostępu do komputera z łączem internetowym) – tylko w wypadku 2% badanych programów, konieczny był zakup zewnętrznego oprogramowania, a 6% – kupno podręczników lub innych materiałów. Udział w niemal połowie kursów wymagał natomiast pewnych umiejętności informatycznych lub określonego poziomu wiedzy, co można uznać potencjalnie za dodatkowy koszt, część z tych kompetencji można było jednak zdobyć bezpłatnie korzystając z innych lekcji dostępnych na platformie.

Ogólnie stwierdzono, że Coursea wyróżnia się swoją ofertą dydaktyczna, zapewnia dostęp do aktualnej wiedzy i kształcenia zgodnego z bieżącymi programami i standardami akademickimi, i stanowi innowacyjną i solidną alternatywę dla tradycyjnego modelu kształcenia. Uznano też, że jej „klasowy” interfejs jest prosty w nawigacji, wykłady wideo prowadzone są w przystępny sposób, a ich odbiór ułatwia krótki czas trwania filmów (średnio 10-15 min). Dostępne pomoce i opcje wspomagające proces kształcenia (quizy, fora dyskusyjne, sondaże, wirtualne i niewirtualne spotkania, zadania do wykonania) są przygotowane w sposób przyjazny użytkownikowi i łatwo dostępne. Pozytywnie oceniono, jako spore ułatwienie dla słuchaczy, dostępność filmów wprowadzających do każdego kursu i sylabusów, nieco gorzej natomiast narzędzia mające wspierać ocenę własnych postępów, wspólną naukę i budowanie sieci współpracy (zalecono zwłaszcza uproszczenie systemu forów i subforów), oraz wskazano na możliwe zagrożenia ze strony plagiatorów, na jakie narażony jest ten format. Zdaniem autorów, mimo pewnych wad, system Coursera jest bardzo efektywną formą edukacji na poziomie uniwersyteckim, ma też olbrzymi potencjał związany z możliwością wyrównywania szans edukacyjnych i zapewnienia wykształcenia niemal każdemu z dostępem do Internetu, w tym zwłaszcza osobom, które z różnych względów nie maja szans na ukończenie stacjonarnych studiów.