Babin

Appeal – główne pojęcie analizowane w artykule, trudno kontekście promocji czytelnictwa przetłumaczyć jednoznacznie na język polski. Autorka definiuje je jako zdolność wywołania zainteresowania czytaniem, skutecznego zachęcania do lektury, siłę budzenia trwałej pasji czytelniczej, czyli – w uproszczeniu, jako urok i powab czytania. W dotychczasowej literaturze przedmiotu koncentrowano się głównie na książce, tzn. uwagę studentów bibliotekoznawstwa, bibliotekarzy, nauczycieli i osób zajmujących się doradztwem czytelniczym kierowano na wartości, treści, charakterystykę i kategoryzację lektur (tematykę, adres czytelniczy, gatunki literackie, autorów, serie, wydawców itp.) oraz wyszukiwanie o nich informacji, a appeal rozumiano jako elementy i cechy książki do których może odwoływać się czytelnik, i z którymi może się utożsamiać.

W tekście proponuje się, aby większy nacisk położyć nie na book appeal, a na reading appeal czyli zdobywanie, opracowanie i wykorzystanie wiedzy dotyczącej nie tylko zainteresowań czytelników, ale ich też ich gustów, powodów sięgania po książkę, środowiska, sytuacji życiowej, aspiracji zawodowych, wykształcenia itp. oraz samego procesu czytania i jego roli w życiu grup społecznych i jednostek, i uwzględniać te czynniki przy rekomendowaniu lektury. W celu lepszej konceptualizacji tego pojęcia i jego roli w procesie czytania przeprowadzono sondaż online oraz bezpośredni wywiad z 14 imigrantami – pasjonatami czytania, po czym dokonano wszechstronnej analizy uzyskanych danych i wypowiedzi. Na tej podstawie szczegółowo omówiono różne aspekty potrzeb czytelników odnoszące się do książek. Szczególną uwagę poświęcono przy tym istotnym dla procesu lektury czynnikom związanym z osobą czytelnika (ciekawość, cele, dotychczasowe doświadczenia czytelnicze, sytuacja rodzinna i społeczna, nastrój, wcześniejsze informacje na temat danej pozycji, społeczna presja, moda itp.) oraz środowiskiem, z którego pochodzi.

Zaproponowano też czasowo-dynamiczny model uwzględniający 3 fazy procesu czytania: wstępny, poprzedzający lekturę, związany z doborem tytułu (oczekiwane efekty), właściwy, obejmujący odczucia doświadczane w trakcie czytania i końcowy, pozwalający na poznanie i ocenę oczekiwanych i nieoczekiwanych efektów lektury. Zwrócono też uwagę na rolę jaką w życiu człowieka może odgrywać czytanie książek, np. relaks, wpływ na postawę życiową, zdrowy tryb życia itp. W artykule lansowane jest zmodyfikowane podejście do doradztwa czytelniczego. Zaleca się skoncentrowanie nie tylko na tym, co ludzie chcą czytać, ale też na ustaleniu dlaczego określone osoby chcą w ogóle czytać i jak można obudzić ich pasję czytania. Wymaga to pogłębionej wiedzy psychologicznej i socjologicznej, czasu na rozpoznanie potrzeb specyficznych grup użytkowników oraz sytuacji osobistej i społecznej poszczególnych osób. Postuluje się, aby pod tym kątem zmienić programy studiów bibliotekoznawczych oraz prowadzić szkolenia wśród osób zainteresowanych teorią i praktyką rozwoju czytelnictwa.