Babin

Media społecznościowe i urządzenia mobilne mogą często utrudniać koncentrację i wpływać na efektywność procesu uczenia się, a stała dostępność Internetu zmienia także znacząco nawyki związane z nauką i realizacją zadań akademickich. W 2013 r. autorzy przeprowadzili badanie obserwacyjne w dwóch bibliotekach amerykańskich szkół wyższych mające ustalić, jak nowe media determinują zachowania informacyjne studentów w środowisku bibliotecznym (zob. babin.bn.org.pl/?p=2143). W kolejnym roku projekt ten rozszerzono o dwie kolejne uczelnie (obserwacjami objęto łącznie 2 773 osoby z kierunków na poziomie licencjackim), sprawdzając nie tylko interakcje badanych z sieciowymi technologiami i faktyczny czas poświęcany uczeniu się, lecz również sposób wykorzystania przestrzeni i usług bibliotek oraz ewentualne różnice między badanymi instytucjami. W artykule zaprezentowano raport porównujący i podsumowujący wyniki obu badań oraz wykorzystaną w nich metodologię, na tle podobnych, zrealizowanych wcześniej programów badawczych.

Obserwacjami objęto mały, prywatny college, 2 duże uniwersytety i tzw. community college. Większość z nich prowadzono od poniedziałku do czwartku (średnio 25% w każdym dniu), gdyż w piątki frekwencja w bibliotekach była znacznie niższa niż w pozostałej części tygodnia. We wszystkich szkołach, najczęściej rejestrowanym zachowaniem było czytanie drukowanych publikacji i sporządzanie notatek (24%). Następne w kolejności to: praca nad dokumentem (17,8%), korzystanie z mediów społecznościowych (12,8%) i wysyłanie wiadomości tekstowych (7,8%). Ogółem – z uczeniem się powiązanych było 58% zachowań; zaobserwowano przy tym istotne różnice między badanymi instytucjami (od 64% w szkole A do 54% w szkole D). Obserwowani studenci przebywali najchętniej w miejscach cichej pracy (37%), tam też zanotowano najwięcej zachowań związanych z uczeniem się (60%). 32% badanych przesiadywało w strefach otwartych, 31% – w wyznaczonych strefach komputerowych, przy czym w każdej z uczelni wybierane typy przestrzeni do uczenia się różniły się znacząco (m.in. w zależności od dostępności stacjonarnych komputerów w danej bibliotece). W odniesieniu do typów używanych urządzeń, najwięcej osób korzystało z laptopów (50%), 43% – z telefonów komórkowych.

Analiza czynników mających wpływ na zachowania informacyjne wykazała, że najbardziej sprzyjające uczeniu się sytuacje to brak telefonu komórkowego i obecność w strefie cichej pracy lub w strefie komputerowej oraz (w przypadku konieczności czytania dłuższych tekstów) – dostępność wersji drukowanych, co warto uwzględnić planując budżety i sposób aranżacji przestrzeni bibliotek. Autorzy podkreślają we wnioskach, że biblioteczni decydenci nie powinni inwestować jedynie w zasoby elektroniczne i technologie mobilne, lecz uwzględniać różnice w preferencjach czytelniczych studentów i zapotrzebowanie na miejsca do cichej nauki i zapewniane przez uczelnie terminale komputerowe. Wskazują przy tym, uznając to jako ograniczenie badania, że część studiujących wykorzystuje urządzenia mobilne i sieci społecznościowe do zadań związanych ze studiowaniem, uzyskane wyniki mogą więc nie być w pełni wiarygodne.