Babin

W art. dokonano przeglądu literatury nt. badań poświęconych interdyscyplinarności, w tym kwestiom interdyscyplinarnego i wielodyscyplinarnego charakteru bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) (zob. BABIN 2008/3/200).  Zaproponowano następnie i zbadano możliwości wykorzystania sieci akademickich genealogii, czyli kognitywnych powiązań między naukowcami w danych społecznościach akademickich, jako wskaźnika interdyscyplinarności. Starano się w szczególności znaleźć dowody na potwierdzenie wpływu specjalizacji dziedzinowej promotorów i opiekunów rozpraw doktorskich z BIN (uczelnie ze Stanów Zjednoczonych i Kanady) na treść tych prac; próbowano też ustalić zmiany dotyczące ich zaplecza naukowego (typ macierzystej instytucji, kraj pochodzenia, dyscypliny, w jakich mentorzy legitymowali się najwyższym stopniem naukowym) następujące wraz z rozwojem BIN w ciągu ostatnich 80 lat.

We wstępnym badaniu walidacyjnym, sprawdzającym przydatność metody genealogicznej do badań nad interdyscyplinarnością przeanalizowano wykazy cytowanych publikacji w 60 dysertacjach, by porównać wzory cytowań i dziedziny wiedzy, z których promotorzy uzyskali tytuł naukowy (BIN a inne dyscypliny). Okazało się m.in., że prace pisane pod kierunkiem naukowców spoza BIN miały znacznie bardziej interdyscyplinarny charakter, niż pozostałe. Następnie, aby opisać interdyscyplinarne zmiany w BIN, wykorzystano dane dotyczące rodowodu akademickiego 3038 rozpraw doktorskich bronionych na wydziałach prowadzących magisterskie i doktorskie studia BIN akredytowane przez ALA, z lat 1930-2009, pochodzące z bazy danych projektu MPACT, poświęconego badaniom interakcji między dyscyplinami nauki i wzorów rozwoju wiedzy oraz ocenie mentoringu jako działalności naukowej. Odtworzono następnie i zbadano „drzewa rodowe” doktoratów: ich promotorów i członków rad naukowych i komisji. Udało się zidentyfikować 3145 indywidualnych naukowców pełniących te funkcje, reprezentujących 269 uczelni z 21 krajów, posiadających 24 typy stopni naukowych (takich jak JD – juris doctor, MD – medicinae doctor , PhD – philosophiae doctor itp.). Główne tendencje, jakie udało się ustalić na podstawie analizy tych danych to m.in. utrzymująca się na przestrzeni wielu dekad przewaga mentorów z dziedzin takich jak edukacja i psychologia, zmniejszająca się od lat 80. ubiegłego wieku liczba promotorów i opiekunów naukowych z dyplomami z BIN i stały wzrost liczby takich osób (zwłaszcza członków komisji naukowych) ze stopniami naukowymi spoza BIN: z informatyki, marketingu i zarządzania, inżynierii, komunikacji społecznej i innych dyscyplin (od l. 90. członkowie komisji ze stopniami niezwiązanymi z BIN stanowią większość). Spróbowano następnie, na podstawie tych wniosków, zrekonstruować „cykl życiowy” BIN czyli scharakteryzować i zinterpretować fazy powstawiania, rozwoju i specjalizacji tej dyscypliny, sugerując jednocześnie potrzebę dalszych badań nas wpływem interdyscyplinarności na jej samookreślenie, innowacyjny potencjał i praktyczne zastosowania oraz znaczeniem składu komisji naukowych dla dalszej kariery akademickiej doktorantów.