Babin

W 2013 r. Stowarzyszenie Bibliotek Amerykańskich (ALA), we współpracy z Instytutem Usług Muzealnych i Bibliotecznych (IMLS), ogłosiło utworzenie Centrum Przyszłości Bibliotek (CPB) mającego zajmować się gromadzeniem i organizacją informacji o nowych trendach oraz praktykach kulturowych i społecznych o dużym znaczeniu dla bibliotek, bibliotekarzy i społeczności którym służą, mogących pomóc w określeniu wpływu zachodzących w świecie zmian na przyszłość bibliotekarstwa. Wzorcem dla tej inicjatywy stało się prowadzone przez AAM (The American Alliance of Museums) i cieszące się dużą popularnością Centrum Przyszłości Muzeów, promujące wśród swoich członków trendy kształtujące działalność oraz innowacyjny rozwój tych instytucji kultury. Jednym z zasobów CPB jest „biblioteka trendów”, którą zaprojektowano by zapewnić środowisku bibliotecznemu scentralizowane i regularnie aktualizowane źródło danych o nowych modach i trendach, ich powstawaniu i rozwoju oraz implikacjach dla bibliotek, a także linki do raportów, artykułów i zasobów mogących szerzej wyjaśnić ich znaczenie i ułatwić kreatywne spojrzenie na możliwy kształt usług bibliotecznych w najbliższej oraz bardziej odległej przyszłości.

Zakres tematyczny Trend Library obejmuje transformacje społeczne, technologiczne, edukacyjne, środowiskowe, polityczne, gospodarcze i demograficzne. Autor wybrał z tej kolekcji 5 trendów wartych jego daniem naświetlenia, omawiając każdy z nich i odsyłając do dalszych informacji na ich temat. Zaliczył do nich:

1) Anonimowość – jeden z pierwszych wyznaczników internetowej kultury jest obecnie dobrze sprzedającym się atrybutem mobilnych aplikacji, takich jak platformy społecznościowe Secret czy Whisper, zapewniające użytkownikom możliwość dzielenia się tajemnicami oraz zamieszczania zdjęć, postów, czy komentarzy bez konieczności określania swojej prawdziwej lub przybranej tożsamości. Anonimowe treści stały się też pożywką dla wielu mediów, na rynku pojawiły się więc również aplikacje ułatwiające wymianę takich informacji z portalami informacyjnymi. Warto pamiętać, że oferowana w sieci anonimowość jest tak naprawdę ograniczona, jako że mające gwarantować prywatność serwisy nadal śledzą lokalizację użytkowników smartfonów i gromadzą dane (numery telefonów i in.) pozwalające na ich profilowanie i identyfikację. Nawet jeśli popularność tego fenomenu będzie wzrastać, ludzie nadal będą potrzebować miejsc zapewniających możliwość formalizacji kontaktów, angażowania się w otwarty dialog i szukania wiarygodnych informacji, czyli przestrzeni i usług, które mogą zapewnić biblioteki i bibliotekarze.

2) Zbiorowy wpływ (ang. collective impact) – definiowany jako zaangażowanie grupy ważnych graczy z różnych sektorów na rzecz realizacji wspólnego celu lub rozwiązania określonych problemów danej społeczności. W sytuacji ograniczonych zasobów i palących kwestii społecznych, wiele organizacji przyjmuje wspólny program mający być odpowiedzią na lokalne potrzeby, a biblioteki i bibliotekarze mogą stać się wysoko cenionymi i niezbędnymi partnerami inicjatyw wykorzystujących to podejście, należy jednak w sposób strategiczny wybierać priorytety działań i dopasowywać je do społecznych oczekiwań.

3) Fast casual – coraz popularniejszy model usług łączący cechy restauracji typu fast-food i casual dining. Trend ten zaowocował pojawieniem się sieci samoobsługowych lokali oferujących w przystępnych cenach świeże jedzenie i napoje dobrej jakości, menu uwzględniające różne diety (kuchnia organiczna, wegetariańska, etniczna itp.) oraz nieformalna atmosferę i przyjazne, integrujące nowe technologie wnętrza. W innych sektorach, w tym w bibliotekach, efektem mody na fast casual jest powstawanie atrakcyjnych dla pokolenia milenium, wielofunkcyjnych i projektowanych na wzór domowych przestrzeni, zapewniających użytkownikom stałą łączność z siecią, ułatwiających wspólną pracę oraz kontakty biznesowe i społeczne, i zapewniających możliwość zjedzenia posiłku lub wypicia dobrej kawy (por. babin.bn.org.pl/?p=3176).

4) Odporność na nagłe zdarzenia i katastrofy (ang. resilience) – obejmuje przygotowanie się całych wspólnot do społecznych, gospodarczych i naturalnych zagrożeń oraz współpracę przy niwelacji ich skutków. Rozwój kultury odporności wzmacnia więzi społeczne i sprzyja szybszej redukcji szkód, a w czasie gdy coraz więcej lokalnych samorządów oraz regionalnych i krajowych władz wprowadza programy wspólnego reagowania do swoich strategii, biblioteki powinny również uwzględnić w szerszym zakresie potrzebę dostosowania do nich swojej infrastruktury, serwisów i programów.

5) Robotyka – wdrażana niegdyś głównie w przemyśle produkcyjnym, ma coraz więcej zastosowań w kontekstach naukowych, edukacyjnych oraz codziennych. Roboty o architekturze CoBots (collaborative robots) są w stanie wykonywać powtarzalne zadania wraz z ludźmi, a spadek kosztów czujników i dużej mocy obliczeniowej pozwala na tworzenie bezpieczniejszych maszyn reagujących szybko i w sposób inteligentny, i odgrywających dla ludzi coraz ważniejszą rolę. Będą one prawdopodobnie coraz powszechniej wprowadzane, w roli odbiorców i przekaźników informacji, w programowalnych środowiskach, a coraz lepsza łączność między urządzeniami i obiektami wyposażonymi w systemy radiowe i komputerowe  wykrywalne i rozróżnialne dla mobilnych robotów (koncepcja internetu przedmiotów), zwiększy możliwości ich zastosowań, także w bibliotekach.