Babin

Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek (ALA) opublikowało kilka dni temu raport The State of America’s Libraries 2015 informujący o sytuacji bibliotek publicznych, szkolnych i akademickich w Stanach Zjednoczonych, społecznym odbiorze tych instytucji, obserwowalnych w 2014 r. trendach dotyczących wykorzystania i rozpowszechniania zasobów informacyjnych oraz inicjatywach i regulacjach prawnych mających wpływ na środowisko biblioteczne i użytkowników bibliotek.

Z dokumentu tego wynika, że w przypadku amerykańskich placówek bibliotecznych wszystkich typów, można mówić o zmianie sposobu ich postrzegania przez opinię publiczną – nie traktuje się ich dłużej wyłącznie jako przestrzeni dla książek lecz jako obiekty użyteczności publicznej istotne dla rozwoju gospodarczego danego regionu, centra akademickiej aktywności i wysoko cenione, przyjazne miejsca mające pozytywny wpływ na lokalne społeczności, szkoły i kampusy akademickie. Biblioteki reagują aktywnie na zmiany w sposobie konsumpcji informacji, próbując sprostać nowym oczekiwaniom odbiorców i wzbogacając swoją ofertę o nowe usługi, takie jak całodobowy dostęp do e-książek i materiałów cyfrowych, bezpłatne szkolenia z zakresu nowych technologii (prowadzi je 98% bibliotek publicznych) czy wspieranie przedsiębiorczości, zwiększają też z roku na rok liczbę prowadzonych programów. Pełnią rolę liderów transformacji – tzw. agentów zmian identyfikujących istotne dla mieszkańców trendy i wyzwania, i szukających dla nich nowych rozwiązań. Większość bibliotek publicznych zapewnia też neutralną przestrzeń do dyskusji oraz działań pomocowych w kryzysowych sytuacjach

Wśród kluczowych, nowych funkcji bibliotek wymieniono m.in.: tworzenie środowisk edukacyjnych umożliwiających uczenie się w dowolnie wybranym czasie, podnoszenie kwalifikacji informacyjnych użytkowników, pomoc w analizie zbiorów danych o dużej objętości (big data) oraz wspieranie wymiany i ponownego wykorzystywania danych badawczych.

Do ważnych trendów i procesów zaliczono: rosnące znaczenie usług bibliotecznych związanych z edukacją informacyjną i cyfrową, rosnącą popularność przestrzeni typu Makerspace (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369) i rolę bibliotek w popularyzacji tej idei oraz wpływ legislacji i polityki rządowych agencji na biblioteki i ludzi którzy z nich korzystają (zwrócono uwagę m.in.na regulacje dotyczące kwestii prywatności, finansowania bibliotek, rozwoju kadr i praw autorskich).

Obawy autorów raportu wzbudziły natomiast m.in.: nadal dość homogeniczna oferta literatury dziecięcej i młodzieżowej, nie odzwierciedlająca zróżnicowania amerykańskiego społeczeństwa, i wyzwania związane z próbami cenzurowania bibliotek i naciskami na udostępnianie lub nieudostępnianie w nich określonych pozycji – z analiz biura ALA ds. wolności intelektualnej (Office for Intellectual Freedom – OIF) wynika, że wśród tytułów, które w latach 2001-2013 próbowano usuwać ze zbiorów bibliotecznych, nieproporcjonalnie duża liczba książek dotyczyła problemów mniejszości etnicznych. W 2014 r. OIF otrzymało 311 raportów dotyczących prób usuwania lub ograniczania dostępu do materiałów z programów szkolnych i półek bibliotecznych, a 80% tytułów z listy 10 najczęściej kwestionowanych w 2014 r. książek miało związek z problematyką kulturową lub autorami z odmiennych kręgów kulturowych.