Babin

Postępująca digitalizacja kanałów dystrybucji treści i związane z tym zmiany nawyków czytelniczych mają znaczący wpływ na sposób organizacji usług zarówno w bibliotekach publicznych, jak i naukowych, w tym na kształtowanie zbiorów i metody promocji czytelnictwa, istotne jest więc zebranie jak największej liczby empirycznych danych dotyczących zachowań użytkowników i ich stosunku do czytania w różnych formach, w tym przy pomocy elektronicznych platform. W artykule skupiono się na analizie preferencji czytelniczych nastolatków, porównując ich podejście do lektury, dla przyjemności, książek drukowanych i w formie cyfrowej, z wykorzystaniem czytnika Sony.

Autorki postanowiły sprawdzić: 1) jakie są doświadczenia i nastawienia młodzieży do czytania jako takiego, w tym do literatury w postaci drukowanej i w formie e-booków, 2) czy ich odpowiedzi wskazują na wzory zachowań związane z płcią, różnicami w statusie społeczno-ekonomicznym i profilami czytelniczymi; 3) w jaki sposób, wg badanych, określone właściwości druku i e-czytników mogą wpływać na kognitywne i emocjonalne aspekty czytania literatury beletrystycznej. Dokonały w tym celu przeglądu literatury przedmiotu, identyfikując główne wnioski z badań poprzedników na różnych grupach wiekowych, takie jak wpływ dostępu do e-czytników na stosunek do czytania (uczniowie), wykorzystywanie formatu elektronicznego głównie w celach badawczych i niechęć do tej formy w przypadku czytania dla przyjemności (studenci, dorośli),tłumaczona m.in. dysonansem haptycznym (dotykowym), czyli poczuciem braku określonych wrażeń (szelest kartek, zapach druku, kontakt z papierem itp.), kojarzonych z przyjemnością podczas lektury. Przeprowadziły również sondaż w grupie 143 piętnastolatków (71 chłopców i 72 dziewcząt) uczących się w 10. klasach 4 szkół z dwóch różniących się między sobą dzielnic Oslo (Norwegia) – zamożnej części zachodniej oraz wschodniej kojarzonej z niższym statusem.

Aby porównać upodobania respondentów, przedstawiono im w formie tradycyjnej i elektronicznej sensacyjną powieść Joker jednego z najpoczytniejszych norweskich autorów – Larsa Saabye Christensena. Ze względów ekonomicznych i praktycznych jako cyfrową platformę wybrano czytnik Sony Reader PRS T2 przeznaczony do odczytu tekstu i zbliżony rozmiarem do wersji papierowej. Uczniów poproszono o czytanie wskazanej powieści najpierw w jednym, a potem (jej kontynuacji) w drugim formacie, w trakcie dwóch 15-minutowych sesji oraz wypełnienie rozdanych ankiet (pytania wielokrotnego wyboru i otwarte) przed i po lekturze. Na podstawie zebranych danych, zidentyfikowano 4 główne obszary do dalszej analizy: ogólnego nastawienia wobec czytania dla przyjemności i lektury cyfrowej, czytania druku i tekstów cyfrowych, koncentracji i poziomu zrozumienia tekstu w trakcie korzystania z obu formatów oraz wizualnych i czuciowo-ruchowych, ergonomicznych aspektów lektury na obu nośnikach. Ustalono, że respondenci mają pozytywne odczucia wobec korzystania z czytników i większość z nich woli czytać na takich urządzeniach, a preferencja ta była szczególnie widoczna u chłopców oraz respondentów niechętnie odnoszących się do czytania i mających rzadki kontakt z książką, natomiast zapaleni i doświadczeni czytelnicy chętniej wybierali dobrą lekturę w formie do jakiej się przyzwyczaili, czyli drukowanej. Potwierdza to wcześniejsze ustalenia innych badaczy, wg których prezentacja e-czytników jako alternatywy dla drukowanych książek może być przydatnym narzędziem promocji czytelnictwa wśród młodych, nieoczytanych osób, co powinni uwzględnić bibliotekarze planujący programy dla młodzieży i pracujący przy doborze materiałów do zbiorów. Wskazuje też na potrzebę dalszych badań nad emocjonalnymi aspektami czytania dzieł literackich.