Babin

Czytanie poza szkołą pomaga kształtować u dzieci umiejętność rozpoznawania słów i kompetencje językowe, a opanowanie podstaw czytania we wczesnym wieku warunkuje dalsze szkolne sukcesy. Badania wskazują również na pozytywny wpływ bibliotek na rozwój dziecięcych zainteresowań, nawyków czytelniczych i na wyniki w nauce, oraz na zależność między dostępnością poza szkołą zróżnicowanych i uznawanych przez dzieci za ciekawe materiałów, a postawami najmłodszych wobec czytania w celach rekreacyjnych. Biblioteki publiczne, współpracując z instytucjami edukacyjnymi mogą więc w istotny sposób wspierać uczniów i ich rodziny oferując programy promocji czytelnictwa. W artykule omówiono jedną z takich inicjatyw – partnerski program edukacji czytelniczej The Better Beginnings (lepsze początki), opracowany przez Bibliotekę Stanową Zachodniej Australii oraz realizowany w jego ramach pilotażowy projekt The Hairytales of Heroboy (HH), skierowany do nauczycieli, uczniów szkół podstawowych i ich rodzin, i mający zachęcać dzieci do czytania książek spoza programu lekcyjnego i korzystania z bibliotek publicznych. Przedstawiono również wyniki badania ewaluacyjnego mającego ocenić efekty jego implementacji.

The Better Beginnings rozpoczęto w 2004 r. w kilku regionach Australii Zachodniej, a w 2008 r. wdrożono go jako ogólnostanowy program wczesnej nauki czytania, skierowany do rodzin z nowonarodzonymi dziećmi. Jego sukces doprowadził do rozwoju zestawu powiązanych inicjatyw promujących czytelnictwo od narodzin po dorosłość, w różnych grupach mieszkańców stanu. HH to jeden z tych projektów, rozpoczęty w 2012 r. i testowany w dwóch regionach: wiejskim i miejskim i zaprojektowany by: zachęcać dzieci w wieku wczesnoszkolnym do odkrywania czytania dla przyjemności, promować znaczenie takiej aktywności dla rozwoju funkcjonalnych umiejętności czytelniczych, budować pewność siebie uczestników i kształtować nawyki czytania przez całe życie, angażować całe rodziny do korzystania z oferty bibliotek, podnieść poziom świadomości władz i sektora komercyjnego na temat wkładu tych instytucji w poprawę standardów czytelniczych oraz nawiązać współpracę ze szkołami i nauczycielami w celu wspólnego rozwoju strategii zachęcania do rekreacyjnego czytelnictwa. Koordynatorami projektu w każdej z pilotażowych społeczności zostali lokalni bibliotekarze, którzy kontaktowali się ze szkołami podstawowymi, uczniami i nauczycielami zapraszając do udziału w programie. Każda szkoła otrzymała na początku roku szkolnego (luty 2012) zestaw pomocy dla nauczycieli (instruktaże, plany lekcji itp.), a uczniowie w wieku 6-9 lat dostali bilety zapraszające do wizyty w lokalnej bibliotece publicznej, gdzie można je było wymienić na folder HH zawierający informator dla rodziców, listę rekomendowanych książek, grę planszową i 3 karty zawierające z jednej strony 1. rozdział historii HH, a na odwrocie – ilustracje występujących w niej postaci. Kolejne zestawy kart można było odbierać przy następnej wizycie w bibliotece, po wypożyczeniu nowych materiałów, co umożliwiało śledzenie losów głównego bohatera HH i wykorzystywanie zbieranych kart do gier.

Do oceny projektu (jego implementacji, wyników i możliwości kontynuacji) zaangażowano specjalistę z Edith Cowan University. W każdej z badanych społeczności, w ewaluacji wzięli udział rodzice, dzieci, nauczyciele i bibliotekarze. Dane do analizy zebrano w trakcie wywiadów z uczestnikami każdej z tych grup. Uznano na jej podstawie, że najważniejszymi czynnikami mającymi wpływ na powodzenie promocji HH była, z perspektywy bibliotekarzy, wysoka jakość dostarczonych im zasobów i dobra komunikacja między bibliotekami i szkołami. Nauczyciele okazali się stroną najmniej zaangażowaną w reklamę projektu, zgłaszali też problemy z wykorzystywaniem HH na lekcjach i zachęcaniem większej liczby uczniów do uczestnictwa ze względu na brak czasu na zapoznanie się z programem i zaplanowanie zgodnie z nim zajęć (strategie promocji czytelnictwa planowane są nie na początku roku szkolnego, lecz z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem). Opinie uczniów na temat HH były bardzo entuzjastyczne (podobała im się możliwość zbierania kart, grania i łączenia dalszych części historii, wskazywano też, że udział w HH zachęcił ich do pożyczania z biblioteki większej liczby książek). Wg ok. połowy badanych rodziców, HH wpłynął na zmianę podejścia ich dzieci do czytania, wg 3/4– miał pozytywny efekt na motywację i częstotliwość wizyt w bibliotece, także w czasie szkolnych wakacji. Zanotowano również znaczące różnice w poziomie uczestnictwa w projekcie między dwoma społecznościami (w wiejskich szkołach, dzięki przyjęciu strategii bezpośrednich kontaktów i spotkań ze wszystkimi stronami zarejestrowało się dużo więcej uczniów – 45 na szkołę, w miejskich – gdzie program promowano głównie przez kontakty mailowe i telefoniczne – jedynie 12 na szkołę. Uznano więc, że jego zasięg i oddziaływanie byłyby znacznie większe, gdyby udało się nawiązać ściślejsze relacje między szkołami a bibliotekami.