Babin

W artykule przedstawiono krótko stan słowackiego bibliotekarstwa oraz omówiono strategiczny plan i pożądane kierunki jego rozwoju w najbliższym pięcioleciu.

W Słowacji w 2013 r. funkcjonowało 3902 bibliotek wszystkich typów, odnotowano 23,6 mln wypożyczeń książek i zarejestrowano 1.06 mln użytkowników, zorganizowano 67 700 imprez kulturalnych; około 19% obywateli skorzystało z usług jakiejś biblioteki. W porównaniu z danymi z 2007 r. wzrosła liczba zorganizowanych przez biblioteki imprez kulturalnych, z 43 tys. do prawie 68 tys., większość zmian miała jednak charakter negatywny: ogólna liczba bibliotek zmalała z 7485 w 2007 r. do 3902 w 2013 r., co było spowodowane łączeniem bibliotek działających w ramach jednej szkoły, zmianami administracyjnymi i ograniczeniem funduszy na gromadzenie zbiorów ( z 6,89 mln euro w 2007 do 5,24 mln euro w 2013).

Aby w latach 2015-2020 zrealizować strategiczną wizję rozwoju słowackiego bibliotekarstwa, należy się skoncentrować na najważniejszych obszarach działalności bibliotek. W artykule omówiono zadania jakie należy realizować, cele jakie trzeba osiągnąć oraz najważniejsze działania jakie należy podjąć w trzech głównych obszarach strategicznych, za które uznano: 1) formowanie potrzeb informacyjnych użytkowników oraz kształtowanie ich umiejętności i kompetencji komputerowych i informacyjnych. Wśród koniecznych działań wymieniono m.in.: tworzenie przestrzeni kulturowej (nieformalne spotkania, wystawy, koncerty, poradnictwo itp.), propagowanie czytelnictwa, usługi dla mniejszości etnicznych, osób niepełnosprawnych, środowisk zagrożonych patologią itp. oraz dostosowanie biblioteki do ich potrzeb (dobór dokumentów, usuwanie barier fizycznych), stałe podnoszenie kwalifikacji bibliotekarzy, sporządzenie wykazu kompetencji zawodowych wymaganych od pracowników bibliotek; 2) budowanie, rozwijanie, trwałe archiwizowanie i zabezpieczenie zbiorów biblioteczno-informacyjnych. W tym obszarze biblioteki powinny skoncentrować m. in. na bardziej dostosowanym do potrzeb użytkowników gromadzeniu zbiorów, digitalizacji dziedzictwa narodowego, przestrzeganiu międzynarodowych standardów, udoskonaleniu prawa autorskiego, rozwoju centralnego ośrodka digitalizacji zbiorów przy Bibliotece Narodowej w Martinie oraz krajowego ośrodka konserwacji zbiorów, zabezpieczeniu zbiorów bibliotecznych przed kradzieżą i zapewnieniu właściwych warunków do ich przechowywania; 3) optymalizację usług bibliotecznych, poprawę systemu zarządzania informacją i wiedzą. Do działań niezbędnych w tym zakresie m.in. zaliczono: rozwój i udoskonalenie centralnego katalogu elektronicznego książek i czasopism, rozwój usług mobilnych (dostarczanie książek do domu, bibliobusy), skomputeryzowanie systemu wypożyczeń, biblioteczną informację elektroniczną, spersonalizowanie usług bibliotecznych, zapewnienie bezpośredniej komunikacji użytkowników z bibliotekami.

Istotną sprawą jest też zapewnienie bibliotekom słowackim dostępu do światowych baz danych oraz ustalenie kryteriów oceny pracy bibliotek. Na Słowacji konieczna jest też budowa nowych bibliotek, powiększenie powierzchni już istniejących, unowocześnienie ich wyposażenia i zapewnienie dostępu do najnowszej technologii komputerowej. Głównym gwarantem realizacji wszystkich zamierzeń i wsparcia finansowego dla bibliotek jest Ministerstwo Kultury Republiki Słowackiej. Wspomaganiem działalności bibliotek przez finansowanie niektórych projektów zainteresowane jest również Ministerstwo Edukacji, Nauki i Sportu.