Babin

Niemiecki system biblioteczny można sklasyfikować jako zdecentralizowaną organizację finansowaną przez poszczególne kraje związkowe i łączącą biblioteki zróżnicowane pod względem typów zbiorów, odbiorców i funkcji. Różnorodność ta ma swoje korzenie w historii rozwoju Niemiec i ich autonomicznych terytoriów. W kraju tym nie powołano żadnej centralnej instytucji koordynującej działalność bibliotek na poziomie ogólnokrajowym, nie opracowano też narodowego prawa bibliotecznego – federalne ustawy o bibliotekach uchwalono jak dotąd w trzech landach, a kolejne rozważają wprowadzenie zbliżonych aktów prawnych. W poszczególnych rejonach wdraża się projekty zarządzania jakością wzorowane w mniejszym lub większym stopniu na modelu TQM (Total Quality Management), czyli kompleksowego zarządzania jakością, i opracowywane pod kątem potrzeb określonych typów bibliotek, w programach tych nie bierze się jednak pod uwagę standardów branżowych i ekonomicznych, co utrudnia porównywanie tych placówek z jednostkami spoza sektora bibliotecznego i w skali kraju. Badaniem możliwości zastosowań instrumentów zarządzania ekonomicznego w bibliotekach zajmuje się od 2008 r. Instytut Zarządzania Jakością i Rozwoju Organizacyjnego w Bibliotekach (IQO) działający przy Szkole Wyższej Mediów w Stuttgarcie. W artykule omówiono realizowany przez tę jednostkę projekt badawczy pn. „Doskonała biblioteka”, mający wspierać placówki biblioteczne chcące wdrażać kompleksowy system zarządzania jakością, oraz scharakteryzowano jego założenia konceptualne. Przybliżono również doświadczenia i wnioski płynące z implementacji tego modelu.

W artykule przedstawiono historię i przekształcenia organizacyjne Instytutu Bibliotekoznawstwa Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej (IB) oraz szczegółowo scharakteryzowano jego stan aktualny, zakres działań i osiągnięcia ostatnich lat.

W artykule przedstawiono krótko stan słowackiego bibliotekarstwa oraz omówiono strategiczny plan i pożądane kierunki jego rozwoju w najbliższym pięcioleciu.

W artykule dokonano szerokiego przeglądu stanu, głównych tendencji rozwojowych i niedostatków i osiągnięć czeskiego bibliotekarstwa po roku 1989. Zmiany społeczno-polityczne negatywnie odbiły się zwłaszcza na sieci bibliotek ekonomicznych i technicznych – ich liczba zmniejszyła się aż o 77% (z 653 w roku 1991 do 158 w 1997) oraz bibliotek szpitalnych (z 239 w roku 1993 do 94 w 2012). Związane to było z prywatyzacją i likwidacją przedsiębiorstw oraz przejściem na ekonomię rynkową. Wzrost cen książek, zmiana sposobu finansowania bibliotek, zmiany administracyjne i przemiany społeczne spowodowały też znaczący spadek liczby czytelników i wypożyczeń w bibliotekach publicznych.

W artykule scharakteryzowano organizację sieci bibliotecznej i zadania bibliotek w Związku Radzieckim oraz nakreślono główne kierunki zmian w bibliotekarstwie i kierunki rozwoju bibliotek różnych typów po upadku ZSRR. Status Biblioteki Narodowej uzyskały wówczas dwie placówki – nie tylko dawna Biblioteka im. Lenina w Moskwie ale też Biblioteka Publiczna im. Sałtykowa-Szczedrina w Petersburgu. Krótko zarysowano ich obecny zakres odpowiedzialności i kierunki działania.

Autorka rozpoczyna tym artykułem (redagowany przez siebie) cykl felietonów poświęconych kwestiom zarządzania i roli liderów w bibliotekarstwie. Osobiście, rozpoczynając pracę w bibliotekarstwie, przewidywała, że spełni się zawodowo jako szeregowy pracownik działu informacji biblioteki uniwersyteckiej, po roku jednak awansowała na kierownika działu, a następnie – dyrektora biblioteki Uniwersytetu Wyoming. W obu tych rolach konieczne były umiejętności z zakresu zarządzania, które musiała zdobywać samodzielnie i sprawdzać w konkretnych sytuacjach.

Marketing mix, czyli kompozycja marketingowa to zestaw wybranych narzędzi i metod, którymi posługują się firmy i organizacje w celu oddziaływania w sposób zintegrowany na rynek i zaspokajania potrzeb i oczekiwań docelowych grup klientów. Instrumenty te można wykorzystywać w celu wspierania usług bibliotecznych i informacyjnych, i skutecznej realizacji misji i celów bibliotek. W artykule omówiono poszczególne elementy marketingowej mieszanki, ich zastosowania w bibliotekarstwie i przydatność dla bibliotekarzy i specjalistów informacji, aspekty jakie należy uwzględniać przy ich stosowaniu, oraz poszczególne etapy i wymogi procesów marketingowych w kontekście bibliotek i ich rynkowej oferty (por. BABIN [1], [2]).

W czasach szybkich technologicznych przemian, producenci i dostawcy zautomatyzowanych systemów dla bibliotek (ZSB) zmuszeni są do ostrej rywalizacji i szukania nowych, kreatywnych rozwiązań oraz jak najszybszego wprowadzania ich na rynek. W artykule omówiono obecny stan tego przemysłu na świecie, w tym kondycję największych firm z branży i ich aktualną ofertę, trendy i kierunki rozwoju bibliotecznych platform i oprogramowania, przyszłość zintegrowanych systemów bibliotecznych oraz pozycję na rynku produktów rozwijanych zgodnie z ideą open source.

Aktywność organizacji humanitarnych koncentruje się głównie na zapewnieniu ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych i konfliktów możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, czyli żywności, wody, ubrań, prowizorycznych schronień i lekarstw. Choć priorytetowe znaczenie tego typu działań nie ulega wątpliwości, ważnym czynnikiem w procesie usuwania skutków różnego typu kataklizmów jest także zapewnienie poszkodowanym dostępu do wiedzy i informacji. Z danych UNESCO z 2011 r. wynika, że tylko 2% środków z międzynarodowych funduszy pomocowych przeznaczanych jest na cele edukacyjne. Zmiany tej sytuacji i włączenia zasobów informacyjnych do podstawowych programów ratunkowych domagają się od lat działacze „Bibliotek bez granic”, argumentując, że książki dają nadzieję, czyli coś niezwykle ofiarom potrzebnego, pomagają w łagodzeniu efektów traumatycznych przeżyć i pozwalają odzyskać poczucie normalności. Autor przybliża w tekście historię, cele działalności i dotychczasowy dorobek tej organizacji.

Pinterest – społecznościowa witryna internetowa, funkcjonująca jak cyfrowa tablica do przypinania informacji i umożliwiająca m.in. dzielenie się materiałami wizualnymi (fotografiami, plikami graficznymi, filmami itp.), ich organizowanie i porządkowanie oraz tworzenie i śledzenie kolekcji tematycznych, zyskuje coraz więcej zwolenników, także w sektorze bibliotecznym i edukacyjnym (por. babin.bn.org.pl/?p=1494). Serwis, utworzony w 2010 r., w 2012 r. miał już ponad 11 milionów użytkowników, a ich liczba wciąż rośnie. Władze Biblioteki University of Regina (Kanada) postanowiły sprawdzić w pilotażowym badaniu, czy Pinterest można wykorzystać jako narzędzie wzbogacające usługi biblioteczne i służące pogłębieniu komunikacji z użytkownikami. Postanowiono zbadać także potencjał tego serwisu jako narzędzia pomocnego w realizacji zadań wykonywanych przez Bibliotekę, takich jak: wspieranie działalności naukowej, nauczania i budowania społeczności akademickiej.