Babin

Pedagogika mediów i dziennikarstwa oraz podstawowe koncepcje edukacji informacyjnej (EI) mają dużo cech wspólnych – w obu wypadkach chodzi o kształcenie podobnych kompetencji informacyjnych, czyli umiejętności ewaluacji źródeł, krytycznego myślenia, sprawdzania faktów, ustalania autorstwa oraz wyszukiwania, rozumienia, przetwarzania i prezentacji informacji. Celem autorki artykułu było sprawdzenie, czy techniki edukacyjne wdrażane na wydziałach dziennikarstwa można przystosować do użytku na zajęciach EI, jako metodę uczenia o etycznym wykorzystywaniu informacji. Odwołuje się w nim do swoich doświadczeń jako dziennikarki i absolwentki studiów z zakresu edukacji dziennikarskiej by zbadać podobieństwa między metodyką tego kierunku i EI oraz określić możliwość transferu określonych technik i podejść na potrzeby prowadzonych przez bibliotekarzy szkoleń.

W szczególności interesowało ją sprawdzenie, czy stosowane na dziennikarstwie metody uczenia identyfikacji zjawisk plagiatu i fabrykacji można wykorzystać w wielodyscyplinarnym środowisku szkoleń EI, w celu uczenia studentów różnych kierunków rozpoznawania kluczowych cech uczciwego i odpowiedzialnego pisania tekstów, zdawania egzaminów i prowadzenia badań. Do metod tych zalicza się m.in. prezentację i analizę studiów przypadku etycznego podejmowania decyzji oraz przykładów nieuczciwych zachowań autorów i medialnych skandali związanych z wymyślaniem nieistniejących wydarzeń, brakiem bezstronności i cytowaniem cudzych publikacji bez podawania źródeł (oraz konsekwencji takich czynów zarówno dla popełniających je osób oraz reputacji instytucji, które reprezentują). Istotne jest również kreowanie za ich pośrednictwem atmosfery, w której łamanie praw autorskich, czy preparowanie fałszywych informacji są całkowicie nieakceptowalne. Przekaz ten prowadzony jest metodą pervasive instruction (PI) czyli prezentacji treści etycznych w ramach każdych zajęć z programu nauczania oraz w postaci odrębnych wykładów z etyki (ang. stand-alone class), na których przekazuje się ich filozoficzne podstawy. Z badań wynika, że techniki te, gdy są właściwie stosowane, przynoszą zakładane efekty, gdyż studenci dziennikarstwa postrzegają plagiat jako znacznie bardziej poważne wykroczenie niż uczący się na innych kierunkach. Wykorzystanie w trakcie szkoleń z EI studiów przypadku plagiatów i fabrykacji z konkretnych dyscyplin oraz ich negatywnych reperkusji, mogłoby zdaniem autorki pomóc studentom tych kierunków w powiązaniu różnych kwestii dotyczących uczciwego pisania i oddziaływać skuteczniej niż ogólne oświadczenia o niewłaściwym, czy też nieuprawnionym wykorzystywaniu informacji, jednak gdy szkolenia takie prowadzi się w ramach trwających jeden semestr zajęć, trudno w takiej sytuacji korzystać z dziennikarskich metod PI. To samo dotyczy wykorzystania odrębnych zajęć z etyki, których raczej nie wykorzystuje się w toku EI. Zakończenie artykułu zawiera zalecenia dla bibliotekarzy chcących wykorzystywać metodykę dziennikarstwa jako źródło odniesienia przy prowadzeniu zajęć EI i wdrażać holistyczne podejście do uczenia kompetencji informacyjnych.