Babin

Biblioteki szkół wyższych nie stanowią obecnie dla środowisk akademickich i naukowych jedynego punktu dostępu do informacji. Aby pozyskiwać nowych klientów i zwiększyć świadomość bieżących użytkowników na temat dostępnych zasobów i usług, placówki te muszą więc szukać różnych sposobów promocji zakresu i wartości własnej oferty, na tyle skutecznych, by była ona dobrze rozpoznawalna i konkurencyjna wobec innych serwisów informacyjnych. W artykule przedstawiono wyniki jakościowego badania sprawdzającego opinie australijskich bibliotekarzy akademickich na temat metod popularyzacji bibliotecznych zasobów i usług oraz czynniki mające wpływ na postrzeganie efektywności wykorzystywanych technik.

Działania promocyjne w przypadku bibliotek koncentrują się nie na produkcie, czy organizacji, lecz na odbiorcach i obejmują rozpoznanie potrzeb użytkowników, określenie rynkowych nisz, identyfikację potrzebnych zasobów i usług, budowę relacji z klientami i tworzenie odpowiedniej kompozycji marketingowej (zob. babin.bn.org.pl/?p=2619). Do kategorii narzędzi marketingu przydatnych dla tych instytucji zaliczono media cyfrowe (takie jak biblioteczne strony www, katalogi, listy mailingowe, poczta bezpośrednia, biuletyny informacyjne, blogi, aplikacje społecznościowe, podkasty), materiały drukowane (oznakowanie, plakaty, ulotki, broszury, przewodniki, upominki itp.) i wydarzenia (np. warsztaty, wykłady, szkolenia, konkursy, wystawy, wycieczki). W badaniu skupiono się na określeniu relacji między skutecznością stosowanych przez bibliotekarzy metod a trzema rodzajami zmiennych: demograficznych (płeć i wiek), związanych z kapitałem ludzkim (traktowanym jako suma zdolności i atutów pracowników, czyli połączenie czynników takich jak poziom wykształcenia, doświadczenie zawodowe, formalna edukacja w zakresie marketingu i przeszkolenie w tym kierunku w ciągu ostatnich 5 lat) i bibliotecznych (liczba oddziałów, personelu i użytkowników). Założono, że istnieją istotne powiązania między poziomem wykształcenia badanych, latami pracy na danym stanowisku i złożonością struktury biblioteki, a technikami wybieranymi do promocji jej zasobów i usług. Przyjęto również hipotezę, że nie ma znaczących korelacji między przyjętą strategią marketingową a pozostałymi zmiennymi.

Materiał do analizy zebrano przy pomocy sondażu skierowanego pocztą elektroniczną do losowo wybranej próby 400 bibliotekarzy zatrudnionych w bibliotekach 37 australijskich uczelni wyższych, uzyskując 230 odpowiedzi (stopa zwrotu rzędu 57,5%). Badanych proszono m.in. o ocenę w 5-punktowej skali skuteczności 3 typów ww. podejść (wykorzystanie mediów drukowanych, cyfrowych, organizacja wydarzeń) oraz odpowiedź na otwarte pytania. Zebrane jakościowe i ilościowe dane oraz zależności między nimi analizowano korzystając z opisowych i inferencyjnych metod statystycznych (m.in. regresji logistycznej na skali porządkowej).

Ustalono m.in., że respondenci korzystają z wielu różnych technik marketingowych, i traktują dużą część z nich, w każdej z 3 kategorii, za skuteczne lub bardzo skuteczne (za najbardziej efektywne podejście uznano prezentację zasobów i usług biblioteki oraz innych sieciowych źródeł informacji na jej stronie www, oraz aktywność na wielu różnych forach społecznościowych). Wysokie oceny zdobyły również metody bezpośredniego kontaktu z użytkownikami (konwersacje, szkolenia w formie wykładów, sesje szkoleniowe, warsztaty itp.). Do najważniejszych czynników demograficznych i ludzkich wpływających na odbiór skuteczności przyjętych metod promocji zaliczono udział w szkoleniach marketingowych, formalne wykształcenie marketingowe, wiek, płeć, zaplecze edukacyjne i lata na obecnym stanowisku. Ważna okazała się również specyfika biblioteki (liczba personelu, filii i użytkowników). Uznano jednocześnie, że wpływ innych niezależnych zmiennych, takich jak liczba różnych stanowisk i lata pracy we wszystkiego typu służbach bibliotecznych nie jest statystycznie istotny. Wg autorki, uzyskane wyniki mogą pomóc w lepszym zrozumieniu poglądów i nastawienia bibliotekarzy akademickich wobec technik promocji zasobów i zbiorów bibliotek oraz dać im narzędzie oceny znaczenia różnych czynników dla efektywności prowadzonych strategii marketingowych.