Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Nowa era Braille’a: tablety dla niewidomych i inne nowe technologie w kontekście e-learningu

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje, Kategorie użytkowników, Szkolenie użytkowników

Tagi: , , , , , , ,

Możliwość komentowania Nowa era Braille’a: tablety dla niewidomych i inne nowe technologie w kontekście e-learningu została wyłączona

W artykule omówiono wyzwania edukacyjne związane z uczeniem osób z dysfunkcją wzroku, wykorzystywane dotychczas narzędzia pomocnicze ułatwiające odbiór i tworzenie tekstu pisanego oraz nowe technologie asystujące przydatne w kształceniu dzieci niewidomych i niedowidzących, z wykorzystaniem metod e-learningu. Szczególną uwagę poświęcono kwestiom popularyzacji alfabetu Braille’a w Stanach Zjednoczonych (z różnych statystyk wynika, że tylko od 9 do 12% niewidomych dzieci w tym kraju to jego zarejestrowani użytkownicy) i roli szkół oraz bibliotek w tym zakresie, a także omówieniu edukacyjnego potencjału nowego typu wyświetlaczy umożliwiających odczyt pisma brajlowskiego.

Urządzeniami wykorzystywanymi coraz powszechniej przy uczeniu osób z niepełnosprawnością wzrokową są iPady i smartfony z systemami iOs, które można podłączyć do elektronicznych ekranów dotykowych dla niewidomych – są one kompatybilne z ponad 50 terminalami Braille’a (ang. refreshable braille displays – RBD), w tym z wersjami bezprzewodowymi, bazującymi na technologii Bluetooth. Część z nich ma również funkcję ułatwiającą naukę zapisu brajlowskiego. Pomocne przy wprowadzaniu dzieci do nauki tego pisma mogą być specjalnie opracowane w tym celu interaktywne aplikacje (takie jak Exploring Braille with Madilyn and Ruff), uczące nowych treści w formie zabawy; trwają również prace nad rozwiązaniami, które umożliwią niewidomym odczyt na iPadach wykresów, tabel i innych danych wymagających przy prezentacji rozmieszczenia przestrzennego. Takie prototypowe technologie, które mogą zmienić środowisko edukacyjne dla osób z dysfunkcją wzroku to tablet Braille’a opracowywany przez naukowców z Uniwersytetu Michigan oraz wyświetlacz firmy Polymer Braille. W przypadku obu tych rozwiązań, zamiast jednej linijki tekstu (jak w tradycyjnych monitorach RBD), użytkownicy będą mieli do dyspozycji pełnoekranowy wyświetlacz umożliwiający prezentację informacji rozproszonych. Oba mają trafić na rynek w ciągu najbliższego roku, a ich cena dla indywidualnego odbiorcy ma nie przekroczyć 1000 USD.

Większość niewidomych i niedowidzących dzieci w Stanach Zjednoczonych uczy się w zwykłych klasach w szkołach publicznych, a ich nauczyciele nie są zazwyczaj zainteresowani uczeniem ich Braille’a, gdyż sami nie znają tego systemu, lub obawiają się, że może to wzmocnić u niepełnosprawnego ucznia poczucie odmienności i spowolnić społeczną integrację. Z badań wynika również, że ci uczniowie, którzy mogą korzystać z lekcji Braille’a, maja taką możliwość tylko raz lub dwa razy w tygodniu, co utrudnia szybki rozwój umiejętności czytania, a ponad 1/3 dzieci, potrzebujących takich szkoleń w ogóle ich nie otrzymuje. W efekcie, osoby takie mają problemy z opanowaniem zasad gramatyki, pisowni i interpunkcji, mają też mniejsze szanse na znalezienie w dorosłym życiu zatrudnienia i na pełną niezależność. Aby zmienić tę sytuację, rozwija się programy takie jak BELL Academy, która oferuje 37 miejsc w 26 stanach, gdzie można uczyć się alfabetu Braille’a. Część stanów (m.in. Kalifornia i Kolorado) wprowadziła też standardy Braille’a mające zapewnić wszystkim niewidomym uczniom dostęp do nauki tego pisma zgodnie z określonymi wytycznymi. Przeszkodą w jego popularyzacji są m.in. wysokie koszty, w porównaniu z technologią audio (druk książek w tym systemie jest bardzo drogi, podobnie jak zakup elektronicznych czytników), trwają jednak prace nad ich obniżeniem dla przeciętnego odbiorcy, prowadzone zarówno przez wielkie firmy, jak i indywidualnych wynalazców (takich, jak nastoletni twórca Braigo – taniej drukarki Braille’a).

Nad zwiększeniem dostępności Braille’a przy pomocy RBD i innych technologii asystujących pracują również amerykańskie biblioteki, gromadząc kolekcje publikacji drukowanych pismem Braille’a i cyfrowych książek mówionych oraz udostępniając użytkownikom czytniki JAWS i oprogramowanie asystujące. Jedną z ważnych inicjatyw jest program Braille and Audio Reading oferowany przez The National Library Service for the Blind and Physically Handicapped (NLS) – oddział Biblioteki Kongresu i realizowany we współpracy z bibliotekami publicznymi w całym kraju. Umożliwia on bezpłatne pobieranie e-książek i ich odczyt na odtwarzaczach takich jak Talking Book Machine czy RBD.

Komentarze wyłączone.