Babin

Badania naukometryczne pozwalają na ocenę działalności naukowej i badanie jej różnych, ilościowych aspektów i wyników, a dokonane ewaluacje odgrywają istotną rolę przy podejmowaniu decyzji i kształtowaniu polityki dotyczącej każdej dziedziny akademickiej. W artykule scharakteryzowano produktywność badawczą i komunikację naukową specjalistów z zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) w latach 2003-2012, z wykorzystaniem zbiorów danych Web of Science dla 40 podstawowych czasopism bibliologicznych i informatologicznych z obliczaną wartością współczynnika Impact Factor.

Dane interpretowano przy pomocy dwóch systemów o otwartym kodzie źródłowym: Vantage point (narzędzie eksploracyjnej analizy tekstu pozwalające na uzyskanie znaczących rezultatów z surowych danych) i CiteSpace II (aplikacja wspierająca wizualna eksplorację trendów i wzorów w bazach wiedzy), by zobrazować wzrost i kierunki rozwoju badań BIN. Za podstawowe cele badania przyjęto: i) określenie stopy wzrostu publikacji w czasopismach BIN indeksowanych w bazie SSCI – Social Science Citation Index oraz geograficznej dystrybucji i częstotliwości występowania trendów związanych z BIN, ii) ocenę wzorów autorstwa artykułów naukowych i stopnia współpracy bibliologów i informatologów, analizę sieci społecznych najbardziej płodnych autorów i ustalenie najczęściej cytowanego autora dekady, iv) analizę artykułów naukowych z zakresu BIN przy pomocy eksploracji ich tytułów i słów kluczowych, i badanie najczęściej cytowanych publikacji specjalistów BIN. Procedurę zbierania danych zakończono 31 grudnia 2013 r. W 40 badanych tytułach zidentyfikowano 18 371 różnego typu publikacji (artykuły, recenzje książek, bibliografie, materiały redakcyjne, listy, przedruki itp.).

Ustalono m.in., że w latach 2003-2009 większość autorów (12 847 – 69,9%) preferowała samodzielne prowadzenie badań, po tym okresie trend ten zaczął zanikać i w ostatnich 3 latach badanej dekady wzrosła znacząco liczba prac naukowych tworzonych w modelu współautorstwa. Najbardziej produktywnym okresem okazał się rok 2009 (11,37% wszystkich publikacji (przy czym nie zanotowano znaczących różnic między poszczególnymi latami), a najbardziej znaczące prace wydano między 2009 a 2011 r. Liderami pod względem liczby publikacji okazali się Ina Fourie (Uniwersytet Pretorii w RPA; 87 artykułów) i Philip Calvert (Uniwersytet Wiktorii, Nowa Zelandia, 69 artykułów), a w kategorii instytucji – Uniwersytet Illinois w Urbana Champaign (95 prac – 0,52%); na kolejnych czołowych pozycjach znalazły się głównie również uczelnie wyższe a nie instytucje pozaakademickie. Najczęściej cytowanymi wspólnie autorami byli Thomas D. Wilson (częstotliwość 334), Carol Collier Kuhlthau (268) i Carol Tenopir (250). Wkład w piśmiennictwo BIN miało 105 państw, o największym można mówić w przypadku Stanów Zjednoczonych (43% wszystkich publikacji, największa liczba szkół i wydziałów BIN), Wielkiej Brytanii (9%), a w dalszej kolejności – Kanady, Australii Niemiec, Republiki Południowej Afryki i Nowej Zelandii. Na 10 pozycji znalazły się Chiny, rozwój badań z zakresu BIN zaobserwowano także w innych azjatyckich krajach, takich jak Tajwan, Indie, Korea Południowa i Iran. Najczęściej cytowane w latach 2003-2012 czasopisma to Journal of Medical Library Association i Journal of Documentation; tematyka artykułów o największej liczbie cytowań związana była z bibliotekami cyfrowymi, oprogramowaniem bibliotecznym i zarządzaniem wiedzą (ponad 22% publikacji dotyczyło zagadnień informatycznych). Uzyskane wyniki uznano za użyteczne narzędzie do efektywnej dystrybucji funduszy na badania w społeczności naukowej i akademickiej BIN, w celu wsparcia procesów badawczych, zasugerowano także potrzebę rozszerzenia analizy naukometrycznej na artykuły publikowane w bazach Scopus, Engineering Index (EIO) i spoza listy Journal Citation Reports.