Babin

W artykule omówiono wyniki najnowszego sondażu dotyczącego kondycji finansowej i wydatków amerykańskich bibliotek szkolnych w roku szkolnym 2015-2016, przeprowadzonego na zlecenie czasopisma School Library Journal (SLJ). Autorka porównała uzyskane w nim dane z rezultatami badań SLJ z ubiegłych lat, przybliżyła też zaobserwowane na tej podstawie trendy związane z finansowaniem bibliotek, ich polityką gromadzenia oraz zasadami obsługi użytkowników, przeanalizowała również wyzwania związane z realizacją podstawowej misji tych placówek.

W referowanym badaniu wzięło udział ponad 800 bibliotekarzy zatrudnionych w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych (junior high /middle school i high school). Pytano ich m.in. o budżety, jakimi dysponują, źródła finansowania, relacje między wykorzystaniem usług tradycyjnych i elektronicznych, stopień wykorzystania otwartych zasobów edukacyjnych, wysokość środków przeznaczanych średnio na 1 ucznia, wydatki na materiały drukowane i w formie cyfrowej oraz o wyposażenie pracowni typu makerspace (zob. babin.bn.org.pl/?p=2369), a także o planowaną wysokość nakładów na poszczególne cele w kolejnych latach i o prognozy dotyczące wysokości dalszego dofinansowania.

Z zebranych danych wynika, że po latach zapaści, sytuacja bibliotek poprawiła się, a ich budżety wzrosły średnio o niemal 20%, do 8 315 USD (w porównaniu z 6 970 USD w roku szkolnym 2013/2014). Nadal jednak są one znacznie niższe niż w okresie 2010-2011 (średnia: 10 348 USD), a dwukrotnie więcej bibliotekarzy z miejskich szkół pracuje za darmo, lub musi przeznaczać własne pieniądze na zakup potrzebnych uczniom materiałów, z kolei 6% bibliotek szkolnych nie otrzymuje żadnych funduszy od lokalnych władz. Większość badanych (98%) ma pełną kontrolę nad kształtowaniem wydatków, a większość środków (więcej niż w latach ubiegłych) przeznacza się na zakup materiałów niebeletrystycznych, w tym coraz większą część – na źródła informacyjne online (stanowią one już we wszystkich szkołach 32% podręcznych zasobów informacyjnych, w porównaniu z 5% w roku szkolnym 2010/2011). Wydatki na ebooki wyniosły w roku 2014/2015 średnio 1014 USD, a 63% respondentów nie planuje zwiększania tej kwoty w bieżącym roku. Badani wskazywali przy tym w uwagach na potrzebę dalszego zapewniania uczniom dostępu zarówno do druku, jak i publikacji cyfrowych, powołując się m.in. na wyniki badań dowodzących preferowania tradycyjnych książek, a nie ich elektronicznych egzemplarzy, przy czytaniu rekreacyjnym.

Jednym z najpopularniejszych trendów w bibliotekach szkolnych jest inwestowanie w miejsca dla majsterkowiczów i twórców (makerspaces), pozwalające na doskonalenie praktycznych umiejętności, realizację wspólnych zadań i uczenie się poprzez doświadczenie i zabawę. Większość środków na ten cel wydawana jest jednak na tradycyjne materiały do majsterkowania i rękodzieła, niż np. na zestawy elektroniczne i platformy komputerowe, takie jak Raspberry Pi (zob. babin.bn.org.pl/?p=2714) itp. (podział ten jest najbardziej widoczny w szkołach podstawowych, gdzie sprzęt elektroniczny zakupiło tylko 28% placówek), dla wielu bibliotekarzy rozwój takich pracowni i warsztatów jest luksusem, na który nie mogą sobie pozwolić. Jednocześnie, stosunkowo niewiele bibliotek szkół podstawowych wykorzystuje w pełni potencjał otwartych zasobów edukacyjnych (1/4 bibliotekarzy nie zdaje sobie sprawy z dostępności takiej opcji), pracuje z nimi za to ok. 42% bibliotekarzy ze szkół średnich.