Babin

Wraz ze wzrostem zainteresowania technologiami druku i skanowania 3D w szkolnictwie i w sektorze bibliotecznym, rośnie też liczba modeli przestrzennych dostępnych dla studentów i pedagogów w sieci www, a rozwój ten dotyczy nie tylko kolekcji popularnych stron, takich jak Thingiverse.com, lecz również portali organizacji typu NASA czy Instytut Smithsona, które zaczęły ostatnio tworzyć zasoby trójwymiarowych modeli  i udostępniać je bezpłatnie online. Ponieważ wiedza na temat ogólnej struktury zasobów 3D oferowanych w Internecie jest nadal niewielka, autor postanowił przeanalizować rynek modelowania przestrzennego i określić, kto tworzy wymieniane w sieci modele, kto kontroluje ich udostępnianie, jaka część z nich jest faktycznie przydatna do celów edukacyjnych i ile wzorów można legalnie wykorzystywać jako narzędzia dydaktyczne.

W pierwszym etapie badania, poświęconym identyfikacji głównych, internetowych dostawców treści 3D, opracowano listę 33 najpopularniejszych stron dla miłośników modelowania przestrzennego, włączając do niej zarówno darmowe repozytoria, bazy modeli 3D dostępnych w sprzedaży i tych oferowanych w postaci wydruków. W kolejnym (okres od stycznia do maja 2015), mającym na celu ocenę dostępnych kolekcji,  zgromadzono manualnie dane na temat wszystkich obiektów każdej badanej bazy, rejestrując ich nazwy, powiązane z nimi słowa kluczowe, hasła przedmiotowe, informacje nt. licencji oraz statystyki odsłon i pobrań, i skompilowano je w postaci bazy danych w standardzie CSV. Do oceny powiązań miedzy treścią trójwymiarowych dzieł a różnymi dyscyplinami edukacyjnymi (a tym samym ich przydatności w szkolnictwie wyższym) posłużyły hasła przedmiotowe określające poszczególne dziedziny, pobrane z systemu baz danych EBSCO. Następnie, przy pomocy skryptu w języku Perl, dla każdego z nich w bazie CSV wyszukano odpowiadające słowa kluczowe.

Na podstawie analizy zebranych danych ustalono, że obiekty z badanych sieciowych kolekcji dotyczyły dyscyplin takich jak matematyka, chemia, biologia, inżynieria, architektura, fizyka, medycyna, geografia i historia (w tym wypadku za relewantne uznano skany 3D historycznych artefaktów), a większość stron gromadzących modele 3D oferuje obiekty możliwe w jakiejś formie do wykorzystania w edukacji (najwięcej z nich można znaleźć na Thingiverse.com, Instructables i stronie Print Exchange należącej do National Institute of Health), ich jakość i dokładność nie jest jednak kontrolowana (w tekście przedstawiono w tabelach szczegółowe dane na temat rozmiaru każdego analizowanego zasobu, odsetka dostępnych w nim bezpłatnie treści (łącznie niemal 75%), ich wykorzystania i rodzaju licencji na jakich są rozpowszechniane). Przeważająca część otwartych modeli 3D dostępnych online powiązana jest przy tym z  dziedzinami o zaawansowanym stopniu wykorzystania modelowania komputerowego, takich jak inżynieria i architektura.

W podsumowaniu podkreślono, że wiele instytucji edukacyjnych i bibliotek decyduje się na zakup drukarek 3D mimo, braku odpowiedniego zaplecza w postaci umiejętności potrzebnych do obsługi oprogramowania 3D, muszą więc polegać na treściach tworzonych przez innych i udostępnianych w Internecie. Wiedza na temat rozmiaru i zawartości takich zasobów oraz podmiotów odpowiedzialnych za ich rozwój może być więc niezmiernie przydatna dla wykładowców, nauczycieli, bibliotekarzy i studentów, w tym osób pracujących już z drukiem 3D, jak i tych rozważających dopiero inwestycje w tę technologię. Istotne jest również opracowanie systemu, w którym można by weryfikować, opisywać i przechowywać edukacyjne modele 3D wysokiej jakości.