Babin

W artykule, odwołującym się do norweskich doświadczeń, omówiono wnioski płynące z badań dotyczących wpływu bibliotek publicznych na jakość i poziom życia obywateli. Z przeprowadzonej w Stanach Zjednoczonych ankiety Pew Research Centre wynika, że 30% populacji określa swoje związki z bibliotekami jako bliskie i uważa, że zamknięcie lokalnej placówki bibliotecznej miałoby dla nich osobiście bardzo duży wpływ. Autorowi nie udało się znaleźć wyników podobnych sondaży, odnoszących się bezpośrednio do znaczenia bibliotek dla mieszkańców Norwegii, powołuje się jednak na wskazówki uzyskane na podstawie danych zebranych w czasie projektu PLACE (Public Libraries as Arenas for Citizenship), realizowanego w Danii i Norwegii i w latach 2006-2012 i dotyczącego roli bibliotek jako przestrzeni społecznych i miejsc spotkań (por. babin.bn.org.pl/?p=3294).

W ramach PLACE analizowano m.in. sposoby wykorzystywania bibliotek, zachowania użytkowników, typy spotkań i interakcji obserwowanych w bibliotekach, potencjalny wkład tych instytucji w budowę zintegrowanych społeczności, zapewniających dobre warunki do życia, oraz w kształtowanie postaw tolerancji wobec różnorodności. Badano także ich znaczenie dla imigrantów chcących zadomowić się w nowym kraju. Przeprowadzono w tym celu szereg sondaży, wywiadów i obserwacji w różnych lokalizacjach, w tym w trzech dzielnicach Oslo: obszarze podmiejskim o dużym odsetku imigrantów, zgentryfikowanej, wschodniej części centrum oraz w tradycyjnej, zabudowanej willami dzielnicy klasy średniej.

Respondentów proszono m.in. o ocenę znaczenia różnych miejsc spotkań (ośrodków kultury, sportu, szkół, parków, targowisk, kawiarni, centrów handlowych itp.) w skali od 0 (bez znaczenia) do 10 (bardzo ważne). Średni wynik dla bibliotek wzrósł między 2006 a 2011 r. z 7,09 do 7,66 punktów, co wskazuje na istotny wpływ tych instytucji na odczuwaną jakość życia w badanych społecznościach. Z zebranych w trakcie wywiadów i obserwacji danych wynika również, że biblioteki są odbierane jako miejsca, gdzie chodzi się z rodziną, przyjaciółmi, współpracownikami itp., by spędzać czas razem lub realizować wspólnie różne cele, i gdzie można natknąć się nie tylko na znajomych i sąsiadów, lecz również nawiązywać przyjazne kontakty z ludźmi z innych kręgów kulturowych, o odmiennym pochodzeniu lub wyznaniu. Instytucje te stanowią przestrzeń, w której można zyskać poczucie normalności i w której ludzie mogą pełnić różne role (opiekuna, obywatela, pracownika, osoby uczącej się, uczestnika debaty i in.) i zmieniać płynnie sfery życia, bądź też być po prostu użytkownikami, niezależnie od dzielących ich różnic i bez ujawniania prawdziwej tożsamości.

Badania PLACE przeprowadzone w Norwegii 2011 r., tym razem na ogólnokrajowej, reprezentatywnej próbie wskazały również na poparcie większości badanych dla tezy, że biblioteki pomagają promować wartości takie jak solidarność, wspólnotowość, demokracja, uczenie się przez całe życie, równy dostęp do informacji i wiedzy oraz otwartość i zainteresowanie światem wokół nas. 47% respondentów (60% tych, którzy mieli zdanie na przedstawione do oceny tematy) uznała też, że instytucje te mają bardzo duży lub dość duży wkład w poprawę jakości życia. Zdaniem autora, daje to podstawy do stwierdzenia, że biblioteki wzbogacają życie lokalnych społeczności i przyczyniają się do poprawy jego odczuwanej jakości.