Babin

Biblioteki szkolne odgrywają niezmiernie istotną rolę w systemie edukacji czytelniczej i informacyjnej, a ich zasoby i usługi pomagają wspierać pedagogiczne innowacje i realizację programów nauczania oraz wyrównywać szanse edukacyjne młodzieży. W Portugalii, od kilku dekad, a w przypadku Brazylii – od 2010 r., podejmuje się szereg inicjatyw mających na celu tworzenie w szkołach takich placówek. Jednocześnie, poświęca się dużo uwagi normalizacji zasad i procedur opracowania formalnego i rzeczowego materiałów trafiających do ich zbiorów oraz technik implementacji i ewaluacji procesów indeksowania z perspektywy potrzeb użytkowników. W artykule przedyskutowano wyniki badania mającego na celu zgromadzenie empirycznych danych na temat języków informacyjno-wyszukiwawczych wykorzystywanych w bibliotekach szkolnych w obu tych państwach, analizę praktyk związanych ze współpracą między tymi instytucjami w zakresie indeksowania, dzielenia się rekordami i współkatalogowania, a także zbadanie aspektów powiązanych z lokalną specyfiką indeksowania.

W pierwszej części artykułu omówiono krótko prawny i organizacyjny kontekst funkcjonowania bibliotek szkolnych w Brazylii i Portugalii oraz podejmowane tam działania i akcje polityczne na rzecz ich rozwoju. Przybliżono również wyzwania związane z realizacją takich programów, zakres gromadzonych w tego typu bibliotekach materiałów, oraz zapewniane im przez władze wsparcie techniczne. Następnie przedstawiono wyniki dwóch sondaży online przeprowadzonych na przełomie 2012 r. i 2013, na losowo dobranej próbie bibliotek z obu krajów (150 ankiet z Brazylii i 406 z Portugalii), działających przy szkołach o różnych poziomach kształcenia i reprezentujących różne okręgi administracyjne. Sprawdzano w nim m.in. obecność katalogów OPAC w instytucjach respondentów, wykorzystanie systemów klasyfikacyjnych i języków deskryptorowych / haseł przedmiotowych oraz dostępności podręczników lub sformalizowanych wytycznych określających procedury indeksowania. Autorki interesowało również określenie specyfiki i szczegółowości opisu (pod kątem swoistości i liczby terminów/ dziedzin wybieranych dla każdego dokumentu), stosowanych (krajowych i międzynarodowych) standardów katalogowania oraz kwalifikacji i statusu osób zajmujących się indeksowaniem. Część pytań dotyczyła używania systemów automatycznej walidacji i korekty haseł oraz praktyk związanych z włączaniem do katalogów importowanych rekordów. W końcowej części badania dokonano porównania sytuacji w obu badanych regionach, omówiono też czynniki warunkujące tworzenie wysokiej jakości narzędzi dostępu do informacji.