Babin

We wstępnej części artykułu przedstawiono historię i cele ruchu Błękitnej Tarczy (ang. Blue Shield; franc. Le Bouclier Bleu), którego celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego ludzkości. Ruch zainicjowała przyjęta w 1954 r. Konwencja Haska, w ramach której m.in. zatwierdzono znak błękitnej tarczy dla zabytków podlegających szczególnej ochronie w czasie konfliktów zbrojnych.

W 1996 r. utworzono Międzynarodowy Komitet Błękitnej Tarczy (ICBS) (zob. BABIN 2005/2/130), w skład którego weszły międzynarodowe organizacje reprezentujące archiwa, muzea i biblioteki oraz Rada Ochrony Zabytków; 10 lat później w 2006 r., zawarto Porozumienie Haskie dotyczące utworzenia Stowarzyszenia Komitetów Narodowych Błękitnej Tarczy (ANCBS). Stowarzyszenie to ostatecznie ukonstytuowało się w grudniu 2008 r. Główne cele ruchu Błękitnej Tarczy (BT) to uwrażliwienie władz i społeczeństwa na możliwe zagrożenia dla dziedzictwa kulturowego, działania zapobiegawcze, koordynacja planów ochrony, kształcenie kadr zajmujących się prewencją zagrożeń i działaniami ratowniczymi, tworzenie warunków do współdziałania na różnych szczeblach. Ruch BT jest neutralny, niezależny, uniwersalny, w znacznej mierze korzystający z wolontariatu.

W artykule szczegółowo omówiono zadania, plany i dokonania francuskiego narodowego komitetu BT (CFBB – Comité Français du Bouclier Bleu). Francuski komitet BT zajmuje się m.in. tworzeniem planów zapobiegania katastrofom naturalnym i spowodowanym przez ludzi, organizuje konferencje i seminaria, prowadzi szkolenia w zakresie ratowania budynków, zbiorów i zabytkowych przedmiotów w trakcie i po katastrofie. Jednym z dokumentów opracowanych przez CFBB jest „Plan zachowania dziedzictwa kulturowego i zarządzania ryzykiem” (PPCR ), w którym uwzględniono możliwość różnego typu zagrożeń – fizycznych, przemysłowych, biologicznych, ekonomicznych i innych. Skoncentrowano się w nim na międzyresortowej koordynacji działań zapobiegawczych prowadzonych przez władze lokalne i krajowe, placówki kultury i służby zobowiązane do szybkiego reagowania na kryzys oraz na inwentaryzacji zabytków i zbiorów tworzących dziedzictwo narodowe. W sytuacji zagrożenia główne działania prowadzą służby ratunkowe (ORU), bowiem od sprawności i szybkości ich działania zależy los ludzi, zbiorów i zabytków. W latach 2005-2011 we Francji utworzono 6 sekcji regionalnych komitetu narodowego BT. Oddziały regionalne CFBB wraz ze służbami ORU opracowały strategiczne plany na poziomie lokalnym, uwzględniające: wykazy cennych obiektów, ryzyko różnego rodzaju katastrof, dostępny sprzęt ratowniczy, różnego typu szkolenia, tworzenie sztabów zarządzania kryzysowego. CFBB liczy obecnie 187 członków, w tym 70 instytucjonalnych (archiwa, biblioteki, muzea itp.)

W zakończeniu artykułu krótko omówiono udział CFBB w paru akcjach ratowania dóbr kultury, w tym Archiwum w Kolonii, gdzie w 2009 r. budowa metra naruszyła fundamenty i budynek archiwum zawalił się grzebiąc bezcenne dokumenty, dziedzictwa dokumentalnego i zabytków po trzęsieniu ziemi na Haiti w 2010 r., czy zagrożonych zalaniem obiektów z muzeum narzędzi w gminie Wy-dit-Joli-Village (departament Val-d’Oise). CFBB obecnie aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz ocalenia światowego dziedzictwa kultury w ogarniętej wojną Syrii.