Babin

Od początków XXI w. gromadzenie i wykorzystanie e-książek w bibliotekach szkół wyższych w Stanach Zjednoczonych stale wzrasta i powoli zaczynają one wypierać materiały w formie drukowanej, wielu bibliotekarzy zgłasza jednak wątpliwości związane z użytecznością i dostępnością formatów cyfrowych dla studentów, w tym zwłaszcza dla osób z niepełnosprawnością fizyczną lub trudnościami w uczeniu się. W piśmiennictwie znaleźć można szereg badań analizujących charakterystykę i dostępność czytników e-książek dla różnych grup użytkowników, powstało jednak niewiele systematycznych analiz platform oprogramowania zapewniających dostęp do e-książek kupowanych przez biblioteki uniwersytetów i college’ów (ich użytkownicy mogą pozyskiwać poszczególne tytuły przez należące do poszczególnych wydawców interfejsy, różniące się w zakresie wyglądu i funkcjonalności). Aby ułatwić bibliotekarzom podejmowanie świadomych decyzji związanych z wyborem platform wydawców najbardziej przyjaznych niepełnosprawnym użytkownikom, na Uniwersytecie Stanowym San Jose (USSJ) powołano inicjatywę Ebook Accessibility Project (EAP). Zyskała ona finansowanie ze strony kampanii Affordable Learnig Solutions Systemu Uniwersytetu Stanowego Kalifornii, której celem jest promocja przystępnych rozwiązań edukacyjnych i zachęcenie wykładowców i studentów do wykorzystywania bibliotecznych ebooków i tekstów w wolnym dostępie, jako alternatywy dla drogich podręczników.

W ramach EPA przeprowadzono testy 16 najpopularniejszych platform e-książek wykorzystywanych w środowisku akademickim i na USSJ, sprawdzając, czy zapewniają one opcje najczęściej używane przez osoby mające problemy z odczytem druku i czy uwzględniają wytyczne WCAG 2.0 dotyczące dostępności stron internetowych. W szczególności analizowano każdą z nich pod katem: a) formatów plików (PDF, HTML, EPUB3, TXT i in.), b) układu graficznego (opcje dopasowywania zawartości strony do szerokości ekranu przy zmianie wielkości czcionki, przybliżania / zmieniania wielkości tekstu), c) funkcji dostosowywania tekstu (rozmiaru, koloru i stylu czcionki oraz koloru tła bez zmieniania formatowania tekstu), d) wyszukiwania i nawigacji (spisy treści, wyszukiwanie pełnotekstowe, przechodzenie do następnej lub poprzedniej strony, określanie numeru stron), e) konwersji tekstu na mowę (kompatybilność z czytnikami ekranu JAWS / VoiceOver oraz Adobe ReadAloud dla plików PDF, wbudowane w platformy, własnościowe funkcje udźwiękawiające), f) wsparcia mediów (odczytywany alternatywny tekst lub napisy dla obrazów i dla tabel), g) opcji druku/eksportu (obecność ograniczeń dotyczących długości wydruku, wymogów posiadania dodatkowego konta, poza uniwersyteckim).

Ustalono, że platformy akademickie pojedynczych wydawców, takich jak Gale, Palgrave i Springer, oferują więcej ułatwień dostępu dla niepełnosprawnych, niż agregatory treści od różnych domów wydawniczych, takie jak ProQuest czy ACLS Humanities, jednak na obu typach platform brakuje podstawowych funkcji oferowanych od dawna przez komercyjnych dostawców e-książek i urządzeń do ich odczytu, takich jak dostosowywanie kontrastu tła czy tekstu dokumentu do rozmiarów ekranu (ang. page reflow). Jako pozytywne zjawisko potraktowano zapewnianie przez niemal wszystkich wydawców opcji przybliżania (zoom) i zmiany wielkości tekstu oraz kompatybilność z niektórymi czytnikami ekranu. W podsumowaniu zachęcono biblioteki do wywierania nacisków na wydawców w sprawie przestrzegania standardów dostępności i uświadamianie im, że jest to jeden z warunków szerszej akceptacji technologii związanych z ebookami i może mieć duży wpływ na wybór lub odrzucenie ich oferty.