Babin

Cyfrowe zbiory Biblioteki Brytyjskiej (BB) są bardzo zróżnicowane i obejmują elektroniczne kopie istniejących zasobów (np. drukowanych książek, rękopisów i nagrań dźwiękowych) oraz błyskawicznie rosnącą liczbę treści powstałych w formie cyfrowej (ang. born-digital), archiwizowanych m.in. na mocy obowiązującej od 2013 r. nowelizacji prawa o egzemplarzu obowiązkowym, rozszerzającej jego zapisy na materiały niedrukowane, w tym czasopisma elektroniczne, ebooki i dokumenty sieciowe pozyskiwane z brytyjskiej domeny. Na mniejszą skalę, Biblioteka gromadzi również cyfrowe i hybrydowe materiały w postaci osobistych prac i archiwów. Jednym z wyzwań stojących przed BB jest zachowanie cyfrowych treści zapisanych na wymiennych nośnikach starszego typu, takich jak dyskietki, płyty CD i DVD, które wpłynęły przed wprowadzeniem wykorzystywanej obecnie infrastruktury ochrony cyfrowej i stosowanych procedur. W artykule omówiono założenia, przebieg i wyniki realizowanego w BB projektu Flashback, mającego na celu trwałe zabezpieczenie i udostępnianie plików przechowywanych w formie oryginalnej na fizycznych mediach (dyskach magnetycznych i optycznych), narażonych na postępującą degradację.

… więcej o Zachowanie treści na dyskach w zbiorach Biblioteki Brytyjskiej: doświadczenia z projektu Flashback

We wstępnej części artykułu przedstawiono historię i cele ruchu Błękitnej Tarczy (ang. Blue Shield; franc. Le Bouclier Bleu), którego celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego ludzkości. Ruch zainicjowała przyjęta w 1954 r. Konwencja Haska, w ramach której m.in. zatwierdzono znak błękitnej tarczy dla zabytków podlegających szczególnej ochronie w czasie konfliktów zbrojnych.

… więcej o Ruch Błękitnej Tarczy we Francji i na świecie

Flandria (północna część Belgii) odgrywa od stuleci istotną rolę jako ośrodek produkcji dziedzictwa dokumentacyjnego, a wiele instytucji w tym regionie (biblioteki publiczne, naukowe, centra dokumentacji, archiwa, muzea, zakony i klasztory) przechowuje rękopisy, książki, czasopisma i szarą literaturę o dużej wartości historycznej. Wspólnym celem tych placówek jest długofalowe zabezpieczenie i konserwacja piśmienniczego dziedzictwa kulturowego, każda z nich dysponuje jednak różnymi zasobami (kadrowymi i finansowymi) na jego ochronę. Do niedawna, biblioteki przechowujące cenne, historyczne materiały nie były traktowane jako odrębny sektor i nie otrzymywały odpowiedniego strukturalnego wsparcia, wiele z nich nie było więc w stanie reagować odpowiednio na współczesne wyzwania. Aby zmienić tę sytuację, w 2008 r. powołano fundację Flanders Heritage Library (FHL). Jej zadania to rozwój i udostępnianie wiedzy fachowej w zakresie konserwacji, opis bibliograficznego, digitalizacji i udostępniania zbiorów specjalnych, harmonizacja zasad kształtowania zbiorów, w tym zwłaszcza dokumentów istotnych dla Flandrii ze względów kulturowych lub historycznych oraz stworzenie uniwersalnych rozwiązań dla trwałego zachowania i zapewnienia dostępu do cennych kolekcji w formie cyfrowej, w tym – budowa narzędzi oceny fizycznego stanu zbiorów, umożliwiających tworzenie programów ochrony i zapobiegania szkodom.

… więcej o Universal Procedure for Library Assessment: statystyczny model badań stanu zachowania zbiorów specjalnych w bibliotekach

Rosnąca dostępność treści przeniesionych na formę cyfrową i elektronicznych źródeł informacji, tworzenie narodowych zasobów bibliotecznych i powstawanie coraz większej liczby międzyinstytucjonalnych repozytoriów wymuszają zmiany procedur zabezpieczenia zasobów bibliotek, a twórcy regulacji dotyczących ochrony zbiorów muszą rozważyć, czy i w jakim zakresie powyższe czynniki mogą wpływać na dobór materiałów mających podlegać ochronie, na działania takie jak zmiana formatu, przeniesienia i konserwacja, i na sens ochrony indywidualnych, drukowanych egzemplarzy na poziomie pojedynczych instytucji. Celem przeprowadzonego przez autorkę badania było określenie w jakim zakresie w bieżących programach ochrony uwzględnia się materiały spoza własnych fizycznych zbiorów biblioteki, i jakie praktyki archiwizacyjne i konserwatorskie stosuje się w bibliotekach naukowych i akademickich w Ameryce Północnej.

… więcej o Bieżące praktyki w zakresie ochrony zbiorów bibliotecznych: badanie sondażowe

W większości krajów na świecie, jedną z głównych misji bibliotek narodowych (BN) jest wieczyste archiwizowanie piśmiennictwa narodowego w formie drukowanej. Na przestrzeni lat, zobowiązania te rozszerzono o gromadzenie i zachowywanie publikacji w innych formatach, w tym nagrań dźwiękowych, fotografii, filmów oraz (w części państw) nagrań radiowych i telewizyjnych. W latach 90. ubiegłego wieku, BN zaczęły także zaliczać do spuścizny narodowej różnego typu dzieła i prace twórcze publikowane w Internecie. Autorki postanowiły sprawdzić, jak poszczególne instytucje definiują swoje podstawowe, tradycyjne zasoby, a jak kolekcje darmowych stron internetowych, i w jakim zakresie stosują ogólne zasady gromadzenia materiałów bibliotecznych przy tworzeniu narodowego archiwum sieci www.

… więcej o Tradycyjne zasady gromadzenia zbiorów w bibliotekach narodowych a archiwizacja sieci www

Autor kieruje Działem Egzemplarza Obowiązkowego Dokumentów Elektronicznych w Bibliotece Narodowej Francji, a od 2007 jest członkiem zarządu Międzynarodowego Konsorcjum Archiwizacji Internetu (IIPC). Problem archiwizacji zasobów internetowych jest nie tylko wyzwaniem technicznym, ale także problemem politycznym. Dotychczasowy podział odpowiedzialności za zachowanie światowego dorobku kulturowego był oparty o sieci bibliotek narodowych archiwizujących dokumenty według podziału terytorialnego, narodowego i językowego. W przypadku zasobów powstałych w sieci taki podział nie odpowiada skomplikowanej naturze dokumentów internetowych. Sieć www należąca do całego świata staje się podstawowym źródłem pamięci zbiorowej XXI wieku. Bez współpracy i podziału zadań na poziomie międzynarodowym nie uda się pojedynczym krajom skutecznie ocalić od zapomnienia zasoby wiedzy online.

… więcej o Polityczna historia archiwizacji sieci: Międzynarodowe Konsorcjum Archiwizacji Internetu

Morawska Biblioteka Ziemska w Brnie (MBZ) należy do instytucji odpowiedzialnych za archiwizację i ochronę narodowego zasobu bibliotecznego oraz archiwalnego. Z tym wiąże się szczególnie istotny problem zachowania dokumentów na nośnikach papierowych, wydanych w okresie od drugiej połowy XIX w. aż do schyłku lat 90. XX w. i ulegających degradacji z powodu kwasowości papieru. Żywotność takich dokumentów sięga tylko 150-200 lat, więc cześć z nich już przekroczyła tę czasową granicę, zaś pozostałe się do niej nieuchronnie zbliżają. Do ich ratowania mogą być stosowane różne techniki i technologie odkwaszania i zarazem wzmacniania papieru, w zależności od przyjętego kryterium. Po ich zwięzłym przedstawieniu w artykule skupiono się na odkwaszaniu masowym oraz na podejściu do tego tematu w Czechach.

… więcej o Masowe odkwaszanie dokumentów w czeskich bibliotekach i archiwach

Na podstawie przeglądu literatury przedmiotu omówiono obecny stan cyfrowej archiwizacji na świecie oraz problemy i wyzwania związane z zapewnieniem trwałego dostępu do zasobów cyfrowych, analizując różne, zwłaszcza pozatechniczne aspekty długoterminowego zachowania dokumentów w formie elektronicznej (DZ). Przedstawiono również problemy związane z planowaniem i realizacją polityki DZ w krajach Ameryki Łacińskiej i zaproponowano ramy teoretyczne pozwalające na analizę tego typu procesów w państwach rozwijających się.

… więcej o Długotrwałe zachowanie informacji cyfrowej: sytuacja w Ameryce Łacińskiej

W artykule omówiono najnowsze, burzliwe dzieje oraz historyczne uwarunkowania działalności Biblioteki Narodowej i Archiwum Iraku, (BNAI), w tym zasady funkcjonowania tej instytucji w czasach rządów Saddama Husseina, skutki olbrzymich strat, jakie poniosła w czasie inwazji na ten kraj wojsk międzynarodowej koalicji w 2003 r., procesy demokratyzacji i liberalizacji zapoczątkowane po upadku dawnego reżimu oraz nowe zadania i wyzwania, z jakimi musi się mierzyć od tego czasu, w tym m.in. jej reakcję na wybuch wojny domowej w Bagdadzie w latach 2006-2007. Przedyskutowano również, na podstawie doświadczeń BNAI, społeczną i kulturową rolę instytucji kulturalnych i edukacyjnych w czasach narodowego kryzysu i podkreślono znaczenie działań podejmowanych przez irackich bibliotekarzy i archiwistów dla zwalczania wewnętrznych podziałów, politycznego ekstremizmu i religijnego fanatyzmu.

… więcej o Biblioteka Narodowa i Archiwum Iraku: odziedziczone problemy i nowe wyzwania

W związku z olbrzymią liczbą produkowanych obecnie, wartościowych informacji, których dostępność należy zapewnić w perspektywie długofalowej, konieczne jest opracowywanie zautomatyzowanych rozwiązań pozwalających na długotrwałe przechowywanie i zabezpieczania danych w formie elektronicznej oraz odpowiednie planowanie cyfrowej archiwizacji. Artykuł poświęcono kwestiom kryteriów i czynników wpływu, jakie należy uwzględniać przy wyborze najbardziej optymalnych działań archiwizacyjnych w danym kontekście. W celu ich identyfikacji, dokonano ewaluacji 13 studiów przypadku dotyczących planowania archiwizacji różnych typów cyfrowych obiektów, podejmowanej we współpracy z partnerami o różnym zapleczu instytucjonalnym.

… więcej o Kryteria decyzji dotyczących cyfrowej archiwizacji