Babin

W artykule zdefiniowano modelowanie jako tworzenie symbolicznego obrazu (jego wyobrażenia, schematu, opisu) dowolnego obiektu lub systemu obiektów. W szerokim sensie model utożsamia się z systemem odwzorowującym lub odtwarzającym oryginalny obiekt. Wspólną cechą wszystkich modeli jest przenoszenie pewnej informacji o oryginale. Modelowanie umożliwia sprawdzenie obowiązujących teorii naukowych oraz ogląd obiektu badań poprzez analizę systemową jego części składowych. Za pierwsze modele można uznać mapy, choć modelowanie jako metoda badań naukowych rozwinęło się dopiero w XX w. Częste ostatnio zastosowanie modelowania w bibliotekarstwie związane jest optymalizacją procesów technologicznych – pozwala ujawnić i badać wzajemne powiązania, integrować procesy i systemy, doskonalić strukturę organizacyjną i tworzyć środowisko informacyjne pozwalające na ocenę powstających problemów.

Od 2000 r. opracowywane są standardowe modele różnego typu bibliotek, które stanowią rodzaj wzoru dla bibliotek rzeczywistych. Autorka artykułu, na podstawie bogatej literatury przedmiotu omawia liczne rodzaje modeli mających zastosowanie w bibliotekarstwie, np. przy tworzeniu wzorcowego modelu zbiorów bibliotecznych wykorzystuje się modele opisowe, matematyczne, tematyczno-typologicznego zestawu zbiorów i bibliograficzne, a przy modelowaniu usług biblioteczno-informacyjnych biblioteki znajdują zastosowanie modele matematyczne, logiczne i eksperymentalne. W ostatnich dziesięcioleciach coraz częściej tworzone są strategiczne modele rozwoju bibliotek oraz modele zarządzania tymi instytucjami.

W Rosji, od 30 lat funkcjonuje w bibliotekarstwie czteroelementowy strukturalny model biblioteki jako systemu (zbiory biblioteczne, użytkownicy, pracownicy biblioteki, baza materiałowo-techniczna). Analiza licznych artykułów bibliotekoznawczych prowadzi do wniosku, że w Rosji termin modelowanie rozumiany jest często zbyt szeroko – służy do nazwania różnorodnych metod naukowych, koncepcji, procesów i struktur organizacyjnych. Podobnie spotykany w krajowym piśmiennictwie termin „model informacji” należy do klasy modeli wyidealizowanych, zakładających istnienie formalnie poprawnych danych, a nie do modeli odnoszących się do informacji o badanym obiekcie. Należy zauważyć też, że badacze nie zawsze spełniają warunki istotne dla poprawnego stosowania tej metody badawczej. W zakończeniu podkreślono, że modelowanie wymaga spełnienia określonych warunków, takich jak aktualizacja danych dotyczących oryginału przy wykorzystaniu różnorodnych metod badawczych i ustalenie ich miejsca w modelu. Analiza utworzonego wzorca pozwala uzyskać nową informację i sprawdzić jej zgodność z oryginałem. Model po weryfikacji staje się źródłem nowych, nieoczywistych informacji o badanym obiekcie.