Babin

Na podstawie przeglądu rosyjskiej literatury przedmiotu, autorka charakteryzuje nową dyscyplinę naukową funkcjonującą pod nazwą biblioetnologia lub etnobibliotekarstwo. Od lat 90. XX w. można obserwować w Rosji wzmożony ruch migracyjny i tworzenie się wielokulturowego społeczeństwa, co zmusiło biblioteki do pracy w odmiennych warunkach społecznych. Biblioteki we wszystkich krajach WNP stanęły przed nowymi wyzwaniami, a wnioski i uogólnienia ze zdobytych doświadczeń omawiano na licznych konferencjach narodowych i międzynarodowych, powstawały poradniki metodyczne i zalecenia, zaczęła się tworzyć nowa dyscyplina naukowa badająca tendencje i zasady rozwoju bibliotek jako ośrodków wielu kultur. Odwołując się do dokumentów IFLA, UNESCO oraz doświadczeń krajów WNP, zaczęto tworzyć własne koncepcje naukowo-metodyczne, prezentowane w coraz liczniejszych artykułach naukowych. Na ich podstawie, autorka podjęła próbę określenia specyfiki nowego działu badań bibliotekoznawczych.

W ciągu ostatnich dwóch dekad można obserwować ugruntowywanie się pozycji nauki o informacji jako odrębnej dyscypliny oraz rozwój na całym świecie szkół wyższych specjalizujących się w badaniach z tego zakresu i określanych mianem iSzkół (zob. babin.bn.org.pl/?p=5030). Część z nich ewoluowała z programów bibliotekoznawstwa, które następnie rozszerzono o informację naukową, a część uformowała się jako nowe wydziały informatologiczne. Ruch ten zapoczątkowały w 1988 r. college’e i wydziały bibliotekoznawstwa i informacji naukowej 3 uczelni: Uniwersytetu Pittsburskiego, Uniwersytetu Syracuse i Uniwersytetu Drexel, a w XXI w., wraz z szybką ekspansją technologii informacyjnych, liczba jego członków na całym świecie, zainteresowanych badaniami relacji między informacją, technologią i użytkownikami, zaczęła szybko wzrastać. W artykule skoncentrowano się na omówieniu specyfiki 27 iSzkół ze Stanów Zjednoczonych oraz ich ewolucji w czasie z dwóch perspektyw: przyciągania uzdolnionych naukowców z innych dyscyplin oraz produktywności badawczej.

Od czasu uruchomienia w 2007 roku, Tumblr (www.tumblr.com) stał się niezwykle popularną platformą mikroblogową, hostującą niemal 309 mln blogów z ponad 139 miliardami wpisów (45,6 mln postów dziennie – dane z 2016 r.). Mimo swej popularności, medium to (por. babin.bn.org.pl/?p=3515) opisywane jest jako „zapomniana sieć społecznościowa”, w porównaniu z najbardziej znanymi portalami, takimi jak Facebook czy Twitter, którym poświęcono olbrzymią liczbę publikacji naukowej. Aby sprawdzić, jak wygląda obecnie zainteresowanie Tumblr w społeczności akademickiej i dokonać klasyfikacji badań dotyczących tego serwisu oraz wykorzystywanych w nich metod badawczych, autorki przejrzały bazy Web of Science i Scopus, szukając prac, w których zajęto się tą tematyką.

W środowisku naukowym od lat prowadzone są debaty dotyczące możliwych strategii usprawnienia komunikacji naukowej (KN), rozumianej jako procesy produkcji, recenzowania, organizacji, rozpowszechniania i archiwizacji wiedzy naukowej. Zwraca się też uwagę, że kwestia ta ma znaczenie nie tylko dla badaczy, lecz także dla ogółu społeczeństwa,w tym zwłaszcza studentów, pedagogów, decydentów politycznych, administracji publicznej, grantodawców, bibliotekarzy, dziennikarzy, wydawców, publicznych i prywatnych organizacji, a także zwykłych obywateli zainteresowanych rozwojem nauki. Problematyką tą zajęła się także grupa robocza Open Access Network Austria (OANA), prowadząc na spotkaniach w Wiedniu (kwiecień 2015 – czerwiec 2016) dyskusje na temat fundamentalnej reformy systemu KN. Członkowie grupy przyjęli, że otwarta nauka może być odpowiedzią na na wady i ograniczenia dotychczas stosowanych praktyk, przy czym nie należy jej traktować jako celu samego w sobie, lecz jako środek do celu. Ponieważ w środowisku lobbującym za otwartością w nauce nie ma zgody, w jaki sposób określić kierunek i kryteria pożądanych zmian, członkowie zespołu OANA, działającego pod nazwą Open Access and Scholarly Communication opracowali 12 zasad mających stanowić wyznaczniki przyszłego, otwartego systemu KN.

InfoTecarios (infotecarios.com) to inicjatywa zapoczątkowana przez bibliotekarzy z Meksyku, Argentyny, Portoryko i Hiszpanii, zaangażowanych pierwotnie w projekt Biblogtecarios (BBT) – międzynarodowy blog naukowy (biblogtecarios.es), uruchomiony w Hiszpanii jesienią 2010 r. i mający służyć środowisku bibliotekarzy oraz specjalistów informacji i dokumentacji jako platforma komunikacji naukowej, wymiany wiedzy i doświadczeń. Gdy okazało się, że omawiane na niej tematy, tendencje i kierunki badań nie w pełni odpowiadają realiom Hispanoameryki, postanowiono przenieść koncepcję BBT na grunt latynoamerykański. Nowy hiszpańskojęzyczny portal, stworzony przez grupę InfoTecarios, funkcjonuje również na zasadach crowdsourcingu i zapewnia przestrzeń do tworzenia i publikacji treści z dziedziny bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), koncentrujących się na regionalnym kontekście. Funkcjonuje także jako inkubator nowych inicjatyw i programów powiązanych z promocją czytelnictwa, rozwojem najlepszych praktyk oraz realizacją międzynarodowych projektów badawczych bazujących na współpracy. Strona doczekała się uznania na forum międzynarodowym (m.in. nagroda za najlepszy blog BIN – Biblogsfera, 2013; trzecie miejsce w kategorii blogów edukacyjnych – Educa Business School, 2014), współpracuje z podobnymi zespołami redakcyjnymi i naukowymi, a 17 maja 2017 obchodziła 5 rocznicę funkcjonowania.

Badania dotyczące trendów akademickich w dziedzinie bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN) prowadzone są w Korei głównie z wykorzystaniem metody analizy treści publikacji naukowych i koncentrują się na eksploracji poszczególnych zagadnień badawczych, natomiast niewiele z nich poświęcono jak dotąd ustalaniu relacji między tymi obszarami. W artykule dokonano w związku z tym ewaluacji kierunków i tendencji występujących w badaniach na temat koreańskich bibliotek publicznych, przez odtworzenie powiązań między występującymi w publikacjach naukowych słowami kluczowymi oraz określenie charakterystyki ich sieci i identyfikację struktur relacji w jej obrębie. Wykorzystano w nim metodę analizy sieci społecznych i uwzględniono słowa kluczowe używane w recenzowanych artykułach naukowych z zakresu BIN. Na tej podstawie próbowano też ustalić intelektualną strukturę i ewolucję prac badawczych z badanego zakresu.

W artykule dokonano analizy zawartości Documentation et Bibliothèques (DB) za lata 1973-2013. Czasopismo zaczęło ukazywać się w 1955 r., początkowo jako Bulletin de l’ACBLF (Biuletyn Stowarzyszenia Francuskojęzycznych Kanadyjskich Bibliotekarzy). Po przekształceniu się ACBLF (Association Canadienne des Bibliothécaires de Langue Française) w ASTED (Association pour l’Avancement des Sciences et des Techniques de la Documentation – Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Teorii i Praktyki Dokumentacji Naukowo-Technicznej), czasopismo zmieniło nazwę na obecną. Zachowano ciągłość – nr 1 DB, który ukazał się w 1973 r. to wolumen 19. Od 2011 r., obok wersji papierowej, dostępna jest cyfrowa. Aby zapewnić większą przejrzystość analizy, badany okres podzielono na 7 odcinków czasowych – w każdym z nich ukazało się od 20 do 24 numerów BD (w latach 1989-1995 – 28 numerów).

W artykule zdefiniowano modelowanie jako tworzenie symbolicznego obrazu (jego wyobrażenia, schematu, opisu) dowolnego obiektu lub systemu obiektów. W szerokim sensie model utożsamia się z systemem odwzorowującym lub odtwarzającym oryginalny obiekt. Wspólną cechą wszystkich modeli jest przenoszenie pewnej informacji o oryginale. Modelowanie umożliwia sprawdzenie obowiązujących teorii naukowych oraz ogląd obiektu badań poprzez analizę systemową jego części składowych. Za pierwsze modele można uznać mapy, choć modelowanie jako metoda badań naukowych rozwinęło się dopiero w XX w. Częste ostatnio zastosowanie modelowania w bibliotekarstwie związane jest optymalizacją procesów technologicznych – pozwala ujawnić i badać wzajemne powiązania, integrować procesy i systemy, doskonalić strukturę organizacyjną i tworzyć środowisko informacyjne pozwalające na ocenę powstających problemów.

Archiwistyka nie jest w Czechach traktowana jako samoistna dziedzina naukowa i praktyczna. Odbija się to negatywnie na prestiżu zawodu, badaniach naukowych, przygotowaniu i efektach pracy archiwistów. Zdaniem autora konieczne jest powołanie Instytutu Archiwistyki – instytucji, która koordynowałaby wszystkie zakresy pracy placówek archiwizacyjnych podlegających różnym resortom.

Jedną z form współpracy między środowiskiem naukowym i bibliotecznym w Ameryce Północnej są programy rezydenckie przeznaczone dla osób chcących prowadzić badania dotyczące bibliotek lub związane z gromadzonymi przez te instytucje materiałami. Tradycyjnie, status rezydenta w bibliotekach szkół wyższych oferuje się naukowcom, by zachęcić ich do korzystania z bibliotecznych zasobów i usług. Obecnie, w Kanadzie, popularność zdobywa nowa forma takich programów (Library’s Researcher-in-Residence – LRiR), planowanych tak, by stymulować w bibliotekach rozwój kultury badawczej. W artykule, pisanym z perspektywy osób mających doświadczenia z rezydenturą, omówiono korzyści związane z wdrażaniem takich inicjatyw, zarówno dla środowiska bibliotecznego, jak i dla uczelni wyższych, przeanalizowano także, w jaki sposób programy LRiR mogą przyczyniać się do wzrostu potencjału badawczego jednostek i instytucji.