Babin

W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące wzajemnych relacji miedzy dwoma specjalizacjami zawodowymi: bibliotekarzem zasobów elektronicznych (Electronic Resources – ER) i specjalistą ds. komunikacji technicznej (Technical Communicator – TC). Na podstawie bogatej literatury przedmiotu dotyczącej kompetencji wymaganych od osób zatrudnionych na tych stanowiskach, dokumentów publikowanych przez stowarzyszenia zawodowe oraz głównych kompetencji wyszczególnionych w urzędowych wykazach zawodów scharakteryzowano zadania przypisane pracownikom obu ww. typów specjalistów, wskazując na różnice oraz pola wspólne.

Przedstawiono też historię obu zawodów oraz zmiany w postrzeganiu zadań pracowników związane z rozwojem technologii informacyjnych. Od bibliotekarzy ER początkowo wymagano wszystkiego, co wiązało się z komputeryzacją procesów i usług bibliotecznych, od opracowania bibliograficznego i gromadzenia dokumentów elektronicznych po przetwarzanie danych, udostępnianie informacji i szkolenia. Z czasem zawężano zakres ich zadań, a teraz często ogranicza się go do kwestii nabywania i udostępniania licencjonowanych baz danych oraz współpracy w ramach konsorcjów, czy sieci bibliotecznych, chociaż nadal bibliotekarstwo ER charakteryzuje duża elastyczność i różnorodność wykonywanych zadań. Specjalność „komunikacja techniczna” jest znacznie starsza — pojawiła się w okresie II wojny światowej, wynikała z potrzeby dokumentacji technicznej podejmowanych działań i zapewnienia przy tym komunikacji pomiędzy przemysłem, wojskiem i rządem. Wówczas i obecnie kojarzona jest często z aspektami technologicznymi oraz formą pisemną – ekspertyzami, instrukcjami, dokumentacją itp.

Przegląd literatury przedmiotu pozwolił autorce artykułu na wyodrębnienie czterech głównych płaszczyzn wspólnych dla obu zawodów: 1) przenośnie ujęta rola „mostu” lub „tłumacza”. Chodzi o pośredniczenie we wzajemnej komunikacji między ekspertami przedmiotowymi a innymi ekspertami i użytkownikiem końcowym, i dostarczenie wszystkim uczestnikom tego procesu jednoznacznej, potrzebnej i zrozumiałej dla nich informacji; 2) współpraca w relacjach sieciowych, tzn. zapewnienie strumieni i obiegu informacji optymalnego z punktu widzenia celów realizowanych przez instytucję, niezależnie od formalnej hierarchii służbowej; 3) wykorzystanie nowoczesnych możliwości i rozwiązań technicznych oraz sprzętu i oprogramowania do możliwie najlepszej realizacji wykonywanych zadań; 4) faktyczna wyłączność każdej ze specjalności w zbliżonych obszarach kompetencji zawodowych zastrzeżona w odpowiednich dokumentach prawnych.

Porównanie obu specjalności zawodowych na tych czterech płaszczyznach prowadzi do wniosku, że chociaż model TC nie obejmuje wszystkich obszarów bibliotekarstwa ER otwiera nową perspektywę wskazującą kierunki rozwoju tej profesji, zwraca uwagę na istotne aspekty komunikacji elektronicznej i społecznej, i może stanowić wskaźnik dla osób odpowiedzialnych za kształcenie bibliotekarzy. We wnioskach postuluje się kontynuowanie badań nad zawodem bibliotekarza, m.in. wykorzystanie wiedzy i opinii ludzi zajmujących posadę bibliotekarza ER lub TC oraz analizą programów kształcenia w obu zawodach.