Babin

La Charte documentaire de la BNF 2015 (ChD), czyli karta dokumentów, to liczący ponad 200 stron (15 str. w wersji syntetycznej) rodzaj kodeksu, określającego misję, pryncypia i zasady gromadzenia zbiorów Biblioteki Narodowej Francji (BNF) w najbliższych latach. Założenia te po raz pierwszy sformalizowano w 1993 r. i aktualizowano w 2005 roku. W obecnej wersji utrzymano główne wartości: ochrona szeroko pojmowanego dziedzictwa narodowego, encyklopedyczność, otwarcie na osiągnięcia światowe w zakresie nauki i kultury, aktualność i otwartość na bieżące dokonania światowe.

W ChD 2015 zachowano tradycyjne zasady gromadzenia, zaś zmiany noszą charakter ewolucyjny i ukierunkowane są na 3 obszary: 1) służenie szeroko rozumianemu odbiorcy, a nie tylko naukowcom, 2) komplementarność usług wobec innych bibliotek i centrów informacji, 3) digitalizacja zbiorów i zwiększenie oferty cyfrowej. BNF od kilku lat obsługuje licealistów, studentów, doktorantów i szeroką publiczność (średni wiek użytkowników wynosi 33 lata); wprowadziła też uproszczenia dotyczące pozyskiwania zezwoleń dla naukowców. Mimo to zauważalny jest spadek liczby korzystających z czytelni, spowodowany m.in. ograniczeniem humanistycznych studiów doktoranckich, zmniejszeniem wymagań dotyczących znajomości źródeł w liceach i na studiach, lepszym zaopatrzeniem bibliotek uczelnianych, rozwojem zasobów cyfrowych i wzrostem dostępu do Internetu – np. francuski system Gallica oferuje dostęp do 3 mln dokumentów.

W artykule szczegółowo omówiono tryb opracowania ChD 2015 oraz scharakteryzowano zawartość Karty. Niezwykle trudne okazało się ustalenie w miarę jednolitych dla całej instytucji kryteriów gromadzenia zbiorów: wymagało to regularnych spotkań reprezentantów wszystkich działów i pokonania wielu rozbieżności. Wzięto też po uwagę ograniczenia budżetowe, które zmusiły uprzednio BNF do redukcji personelu o ok. 10%. Wyodrębniono 20 domen tematycznych i 8 rodzajów dokumentów. Dla każdej domeny opracowano specjalne tabele uwzględniające wiele aspektów gromadzenia w zależności od działu BNF i jego lokalizacji, rodzaju dokumentu, źródła i sposobu nabycia itp. Wzięto też pod uwagę rozwój usług sieciowych i postęp technologiczny. Przygotowując następną aktualizację zasad gromadzenia należy zwrócić uwagę na zachowania i potrzeby użytkowników, utrzymanie równowagi między rolą BNF jako repozytorium narodowego a rolą biblioteki służącej szerokiej społeczności, utrzymanie równowagi w zakresie gromadzenia zbiorów z różnych dyscyplin i w różnych językach. Konieczne będzie też pewne przedefiniowanie zadań BNF jako biblioteki narodowej, związane z rozwojem krajowej sieci informacji, ustalenie bardziej precyzyjnych zasad selekcji zbiorów i archiwizacji Internetu. Nowa wersja ChD już obecnie ma duży wpływ na gromadzenie, dzięki bardziej precyzyjnemu ustaleniu celów Biblioteki i wyznaczeniu priorytetów.