Babin

Książka elektroniczna staje się w obecnych czasach coraz silniejsza konkurencją dla tradycyjnych wydawnictw. W artykule omówiono zalety ebooków (m.in. prostsza procedura zakupu, całodobowy dostęp do księgarni, możliwość powiększenia czcionki czy zaznaczenia fragmentów tekstu, niekiedy możliwość skanowania fragmentów lub przerzucenia tekstu na tryb audio) i ich wady (konieczność kupienia czytnika, ograniczenia licencyjne, konieczność dodatkowego oprogramowania) oraz ich dostępnośc i wykorzystanie w Słowackiej Bibliotece Narodowej (SBN). Instytucja ta wypożycza za kaucją czytniki e-papieru, ale użytkownicy na ogół wolą korzystać z własnych urządzeń. Za pośrednictwem EBSCO IS kupiła także m.in. dwie kolekcje naukowych publikacji czeskich: 250 tytułów książek wydawnictwa Karolinum i 71 wydawnictwa Uniwersytetu Masaryka w Brnie (głównie slovacika) oraz pozycje innych renomowanych wydawców. Książki kupione od EBSCO IS są dostępne online w formacie PDF na platformie EBSCOhost. Po ostatnich zakupach SBN posiada 3456 tytułów e-książek udostępnianych za pośrednictwem Katalogu Biblioteki Cyfrowej (dikda).

Dostęp do nich możliwy jest tylko dla zarejestrowanych czytelników w budynku Biblioteki na komputerze bibliotecznym lub za pośrednictwem sieci Wi-Fi. Opis katalogowy zawiera link do pełnego tekstu książki, którą zarejestrowany czytelnik może ściągnąć na własne urządzenie i korzystać z niej przez 7 dni. Statystyka wykorzystania w latach 2014-2016 wykazuje, że książki elektroniczne są w SBN coraz częściej czytane. W 2014 r. przeglądało pełny tekst e-książek 90 osób, a pożyczało (tzn. ściągało go na własne urządzenie) 12 osób, w 2015 r. już 638 i 89, a w 3 pierwszych miesiącach 2016 r. 0 odpowiednio 265 i 25. Aby korzystać z e-książek wypożyczanych z SBN użytkownik musi zainstalować (dostępne bezpłatnie) oprogramowanie Adobe Digital Edition dekodujące ściągnięty plik i umożliwiające jego czytanie na określonych warunkach określonych w DRM (Digital Rights Management) – systemie zarządzania cyfrowymi prawami własności (w szczególności, oprogramowanie ogranicza do 7 dni czas dostępu, uniemożliwia dalsze kopiowanie i przekazywanie innym osobom etc.). SBN od października 2015 r. prowadzi też statystykę wyświetleń innych tekstów publikacji cyfrowych udostępnianych przez Katalog Biblioteki Cyfrowej. Biblioteka w ramach programu informatyzacji społeczeństwa (OPIS) realizuje projekt DIKDA- Biblioteka i Archiwum Cyfrowe (zob. http://babin.bn.org.pl/?p=4320), którego celem jest przeniesienie na formę cyfrową 2,5 mln dokumentów. Katalog Biblioteki Cyfrowej można wertować za pośrednictwem oprogramowania Primo, a zdgitalizowane obiekty za pośrednictwem oprogramowania Rosetta. Zdigitalizowano już 24540 dokumentów. Ich pełny tekst dostępny jest dla czytelników SBN lub w budynku Biblioteki; wyszukiwanie w katalogu cyfrowym jest proste i intuicyjne. W zakończeniu autorka zwraca uwagę na pojawienie się nowej kultury czytelnictwa – kultury książki elektronicznej, rozwijającej się obok tradycyjnej kultury książki drukowanej.