Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Optymalizacja interfejsów stron www i bibliotecznych katalogów online przy wykorzystaniu okulografii

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Badania użytkowników, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Optymalizacja interfejsów stron www i bibliotecznych katalogów online przy wykorzystaniu okulografii została wyłączona

Okulografia (ang. eye- tracking) to nauka badająca sposoby czytania i postrzegania obrazów przez śledzenie ruchów gałki ocznej za pośrednictwem specjalnych urządzeń – okulografów. To, na co najpierw zwracamy uwagę, co omijamy wzrokiem, jak przebiega proces patrzenia, na czym dłużej koncentrujemy wzrok itp. ma istotne znaczenie dla percepcji tekstu, a więc również dla projektowania bibliotecznych stron www (por. babin.bn.org.pl/?p=4950).

W części wstępnej artykułu omówiono terminologię i technologię związaną z tą metodą oraz jej wpływ na optymalne projektowanie i przeprojektowywanie interfejsów użytkownika. Zwrócono uwagę, że wzrok przy czytaniu przemieszcza się skokowo. Przy skanowaniu strony wzrokiem wyróżnia się punkty uwagi (fiksacje) i przerzutu wzroku (sakkady). Badanie ścieżki wzroku, kolejności postrzegania, skupisk fiksacji i sakkad prowadzą do opracowania obiektywnych mierników sposobów odbioru prezentowanych treści. Nowoczesne okulografy wykorzystują specjalne kamery podczerwieni lub mierzą napięcie elektryczne potencjałów mięśniowych, przy czym są sprzężone z systemem operacyjnym i analitycznym oprogramowaniem komputera, co pozwala na opracowanie statystyczne danych, tworzenie map przebiegu wzroku, ustalanie wzorów patrzenia i ocenę przydatności architektury strony www.

W dalszej częsci tekstu przedstawiono wnioski z niektórych światowych badań z zakresu okulografii, dotyczące m.in.:

1) sposobów percepcji tekstu. Jedno z badań potwierdziło, że rzadko czytane są całe strony i wszystkie wyrazy. Ustalono, że aby tekst na stronie www był łatwo czytany i szybko przyswajany, musi mieć uwypuklone słowa kluczowe, zrozumiałe podpisy, jedną myśl w jednej linijce, ujęcie w punktach, preferowano styl rzeczowy;

2) architektury informacyjnej. Omówiono wyniki badań z zakresu postrzegania fotografii – wynika z nich, że użytkownicy preferują zdjęcia realnych osób, jednego asortymentu rzeczy, wielkie obrazy (tylko na życzenie). Wolą też obrazy z odpowiednią zawartością informacyjną i treścią relewantną do oczekiwań i tematu. Na Uniwersytecie Harvarda analizowano preferencje i związek między czasem oglądania elementów na stronach www a ich zapamiętaniem. We wnioskach badawczych podkreślono znaczenie podpisów, grafiki i piktogramów, nie potwierdzono związku między czasem oglądania a zapamiętaniem;

3) Wzorów ruchu oczu. Przedstawiono trzy główne schematy ruchu oczu przy skanowaniu wzrokiem strony: diagram Guttenberga, wzór ”Z” i wzór „F”. Pierwszy prezentuje ogólny wzorzec ruchu oczu przy homogenicznej, równomiernie rozłożonej informacji. Jeżeli podzielimy oglądaną płaszczyznę na 4 kwadraty, wzrok silniej koncentruje się na lewym górnym i prawym dolnym; zgodnie z drugim wzorem wzrok wędruje od punktu górnego lewego rogu po prostej do prawego, a następnie linią skośną do niższego punktu lewego i znów po prostej do prawego, co przypomina literę „z”; trzeci typowy wzór (badanie J. Nielsena z 2006 r.) sugeruje, że wzrok wraca do punktu wyjścia w lewym górnym rogu, by wertykalnie zejść do kolejnej, niższej i krótszej linii, co przypomina dużą literę „F” .

W końcowej części artykułu przedstawiono trzy badania nad zastosowaniem technik eye-tracking przy ocenie wyników wyszukiwania w katalogach OPAC. W pierwszym eksperymencie badano grupę japońskich studentów, których zadaniem było odnalezienie danych bibliograficznych książki będącej pierwowzorem scenariusza filmu „Solaris”. Wykazano silną korelację pomiędzy zorganizowanym, logicznym przenoszeniem wzroku na kolejne elementy prezentowanej na ekranie informacji a poprawnością rozwiązania zadania. W drugim porównywano wyniki wyszukiwania w 2 katalogach: Sampo (katalog beletrystyki z ofertą obrazków, zdjęciem okładki książki w lewym górnym rogu) i Sata – typowy katalog biblioteczny (ze zdjęciem okładki w prawym górnym rogu, opracowaniem rzeczowym, streszczeniem). Wykazano, że w katalogu Sata uwaga skupiona na opisie treści i słowach kluczowych nie prowadziła do wyboru pozycji, istotne okazały się nazwisko autora i tytuł, a w Sampo – na odwrót, nazwisko autora i tytuł grały mniejszą rolę. Czas przeglądania niewiele się różnił, choć obrazek w górnym lewym rogu przyciągał dłużej uwagę. W trzecim badaniu, oprócz analizy ruchu gałek ocznych, na podstawie prostej ankiety oceniano wrażenia użytkownika związane z wykonywaniem zleconych zadań wyszukiwawczych. Analiza ruchu oczu potwierdziła logikę kolejności analizy poszczególnych fragmentów informacji katalogowej i wykazała poprawny wzór strony WWW.

Komentarze wyłączone.