Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Doradztwo czytelnicze a niedoceniane funkcje eskapistycznej lektury

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Użytkownicy, Źródła informacji, Działalność biblioteki, Czytelnictwo

Tagi: , , , , ,

Możliwość komentowania Doradztwo czytelnicze a niedoceniane funkcje eskapistycznej lektury została wyłączona

Środowisko biblioteczne od lat debatuje nad sensem udostępniania w bibliotekach literatury popularnej, określanej niegdyś mianem „śmieciowej” lub brukowej, próbując określić, czy książki tego typu powinny być w ogóle gromadzone przez biblioteki publiczne, a jeśli tak – czy należy je włączać lektur polecanych przez bibliotekarzy (por. BABIN 2009/4/251). Powieści z kręgu kultury masowej nie traktuje się też zwykle jako istotnego elementu polityki kształtowania zbiorów, mimo że stanowią większość dokonywanych przez dorosłych wypożyczeń, a jednym z głównych zarzutów wobec literatury popularnej jest zarzut eskapizmu, czyli jej oderwania od realiów, a przy tym skłaniania czytelników do ucieczki od prawdziwego życia w świat iluzji i imaginacji. W artykule, skierowanym głownie do bibliotekarzy zajmujących się doradztwem czytelniczym, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, krytycznie omówiono różne teorie i koncepcje eskapizmu w czytaniu dla przyjemności, naświetlając różne aspekty tego zjawiska i podejmując próbę przedstawienia uznawanych za eskapistyczne zachowań w bardziej pozytywnym świetle oraz przedefiniowania pojęcia literatury eskapistycznej.

Wg autorki, rola eskapizmu w czytaniu dla przyjemności jest często niedoceniana. Jednym z ważniejszych aspektów takiej lektury ma być jej transformacyjny charakter – odrywając czytelników od bieżącej sytuacji, czytanie może być doświadczeniem inspirującym przemiany i pomagającym w kształtowaniu odbioru tego, co ich spotka w przyszłości i ich reakcji na przyszłe wydarzenia. Podkreślono, że eskapizm jest zjawiskiem niezwykle złożonym i może być nie tylko metodą walki z nudą i radzenia sobie ze stresem, ale też czynnikiem wyzwalającym kreatywność, lub strategią pozwalającą na przeżycie w trudnych warunkach fizycznych, psychicznych, bądź w czasach osobistych lub zewnętrznych zawirowań.

Dzięki analizie uwarunkowań i konsekwencji tego fenomenu, bibliotekarze mogą lepiej oceniać zasoby swoich instytucji, tak by móc pomagać czytelnikom w doborze odpowiednich lektur, pozwalających na pozytywną transformację odbiorcy. Badanie jak i dlaczego eskapistyczne czytanie kształtuje ludzkie doświadczenia, może pomóc osobom zajmującym się doradztwem czytelniczym w opracowaniu skuteczniejszych sposobów prowadzenia wywiadów z użytkownikami, a w dalszej perspektywie – w nawiązaniu z nimi bardziej produktywnych i głębszych relacji.

Transformacyjne efekty eskapizmu, zarówno bezpośrednie i pośrednie, mogą się manifestować na wiele sposobów – m.in. w postaci rekonstrukcji własnego ja czytelnika lub jego poglądów społecznych, bądź też obu tych rzeczy jednocześnie. Najważniejszymi kwestiami dla doradcy – zwłaszcza w bibliotece publicznej, przy doborze lektur dla konkretnych osób, powinny być właśnie potencjalna przemiana czytelnika i psychologiczne efekty lektury. Niezbędne jest jednak przy tym, zdaniem autorki, docenianie przez bibliotekarzy zalet eskapistycznego czytania i rozumienie, że nie jest ono koniecznie tożsame z czytaniem dla rozrywki. Warto też pamiętać, że formy eskapizmu są niezwykle różnorodne i mogą być łączone nie tylko z literaturą łatwą i przyjemną, ale też z dziełami o dużej wartości artystycznej i literackiej.

Komentarze wyłączone.