Paradoksy i problemy rosyjskiego bibliotekarstwa
,Kategorie: Działalność biblioteki, Zarządzanie
Tagi: bibliotekarstwo, Rosja, usługi biblioteczno informacyjne, zarządzanie biblioteką
Możliwość komentowania Paradoksy i problemy rosyjskiego bibliotekarstwa została wyłączona
Autor, znany rosyjski bibliotekoznawca, omawia specyficzne cechy rosyjskiego systemu bibliotecznego, będące rezultatem bliższej i dalszej spuścizny historycznej i trudne do wytłumaczenia mieszkańcom innych krajów. Przedstawia też pytania dotyczące lokalnych bibliotek, zadawane mu często przez cudzoziemców, oraz problemy zgłaszane przez rodzimych bibliotekarzy, a będące często efektem ich własnych działań.
Kontrowersje i zdziwienie wśród bibliotekarzy i użytkowników spoza Rosji budzą m.in.: 1) wyodrębnienie w tym kraju biblioteki literatury zagranicznej oraz częste sprowadzanie w republikańskich bibliotekach narodowych kryterium narodowości do języka publikacji. Funkcjonują więc w nich 2 odrębne księgozbiory: w języku narodowym i w języku rosyjskim; 2) wyodrębnienie bibliotek dziecięcych. Nawet za czasów ZSRR, powoływanie się na N. Krupską, wg której stanowiło to jedno z osiągnięć komunizmu, nie było przyjmowane wśród cudzoziemców ze zrozumieniem (typowa reakcja: KGB kazało ci tak mówić?); 3) trudności z ustaleniem, czy rosyjskie biblioteki narodowe są większe od zachodnich, gdyż brak odpowiednich standardów, np. w rosyjskich statystykach bibliotecznych odnotowuje się liczbę egzemplarzy, a nie tytułów; 4) konieczność pozyskiwania specjalnych zezwoleń na korzystanie z niektórych z licznych czytelni specjalistycznych RGB, co utrudnia dostęp do ich zbiorów; 5) niewypożyczanie przez rosyjskie biblioteki narodowe publikacji zagranicznych, gdy np. Biblioteka Kongresu uważa, że jej misją jest wyłącznie zabezpieczenie produkcji krajowej, biblioteka nie jest muzeum, więc wypożycza zagraniczne tytuły, mimo że duża część z nich przechowywana jest w jednym egzemplarzu; 6) trudności z jednoznacznym określeniem momentu powstania obu rosyjskich bibliotek narodowych, co jest uzasadnione historycznie, ale trudne do prostego wyjaśnienia cudzoziemcom; 7) specyfika zbiorów RGB, wynikająca z tego, że w znacznej mierze powstawały one przez włączanie po rewolucji księgozbiorów prywatnych i tzw. mniejszego znaczenia, co odbiło się na ich charakterze.
Do bieżących problemów bibliotek rosyjskich autor m.in. zalicza: 1) niespójny system słów kluczowych. Bibliotekarze często starają się oddać treść dokumentu przez własny dobór słów kluczowych, podczas gdy normy nakazują wyłącznie korzystanie z terminów zapisanych w odpowiednich kompendiach; 2) stosowanie przez różne biblioteki w jednej miejscowości niekompatybilnych zautomatyzowanych systemów bibliotecznych. Scalenie powstałych w ten sposób katalogów elektronicznych jest niezmiernie trudne. W Rosji ani jedno miasto nie ma też centralnego katalogu oferującego dostęp do zbiorów jego wszystkich bibliotek; 3) niekompetentne osoby obsługujące zapytania kierowane za pośrednictwem internetu. Bibliotekarze często udzielają odpowiedzi niepełnych i błędnych, a także wykonują pracę za uczniów i studentów.