Usługi online azjatyckich bibliotek narodowych
,Kategorie: Źródła informacji, Technologia informacyjna i bibliotekarska, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki
Tagi: Azja, biblioteki narodowe, sieć 2.0, strony internetowe, technologie komunikacyjne, usługi biblioteczno informacyjne, usługi online
Możliwość komentowania Usługi online azjatyckich bibliotek narodowych została wyłączona
Wg danych Internet Word Stats, Azja przoduje na świecie pod względem liczby użytkowników Internetu – mieszkańcy tego kontynentu stanowią 44% całej światowej populacji internautów. W artykule przedstawiono wyniki badania sprawdzającego zakres sieciowych usług świadczonych tej grupie przez azjatyckie biblioteki narodowe (BN). Przeanalizowano w tym celu zawartość stron 23 narodowych książnic państw Azji, dostępnych w języku angielskim i udostępniających serwisy online przeznaczone dla posługujących się nim osób. Omówiono też wyniki podobnych badań dotyczących BN z innych regionów.
W celu ustalenia zakresu usług, które mogą być oferowane przez BN wykorzystano normy ISO 11620: 2008, ISO/TR 28118: 2009. Przy sporządzaniu listy kontrolnej takich serwisów uwzględniono również 2 zestawy czynników: grupy ich użytkowników (zdalni i lokalni, bibliotekarze, wydawcy, inne biblioteki) oraz listę usług związanych z zadaniami BN, wymienionych w Guidelines for Legislation for National Library Services (1997) i w ISO 2789; porównano również w tym celu strony 5 największych i najstarszych światowych BN (Biblioteki Kongresu, Biblioteki Narodowej Francji, Biblioteki Brytyjskiej, Biblioteki Narodowej Rosji i Biblioteki Narodowej Chin).
Wyniki badania pogrupowano wg następujących kategorii: 1) serwisy dla wydawców (CIP, ISBN, ISSN, ISMN, egzemplarz obowiązkowy), 2) bibliotek i bibliotekarzy (narzędzia i standardy, wypożyczenia międzybiblioteczne, zasoby informacyjne dla bibliotekarzy), 3) użytkowników (usługi informacji naukowej online, dane o bibliotece, regulaminach i przepisach, sposobach korzystania z zasobów i członkostwie, usługi rejestracji, dostarczania dokumentów i rezerwacji, oferta dla niepełnosprawnych), 4) usługi bibliograficzne, 5) sieciowe serwisy edukacyjne i naukowe, 6) dostępność usług. Przedstawiono również ranking badanych bibliotek – na pierwszym miejscu pod względem liczby oferowanych serwisów online znalazła się BN Singapuru – z ponad połowy wszystkich jej usług (52,2%) można skorzystać przez stronę www. Kolejne pozycje (zakres 25-50%) zajęły BN Japonii, Malezji, Chin, Iranu, Izraela, Sri Lanki i Kirgistanu.
Najlepiej ocenionym elementem sprawdzanej oferty sieciowej okazała się dostępność informacji i zasobów dla użytkowników z całego świata, poprzez wyszukiwarki i otwarty dostęp do strony www (średni wynik – 96,38%), a następnie usługi bibliograficzne (narodowe bibliografie, OPAC, bazy bibliograficzne i in.) – 33,04%, i dla użytkowników – 28,8%.
Z dokonanych przez autorki ustaleń wynika, że zakres oferowanych za pośrednictwem witryn azjatyckich BN usług w języku angielskim trudno obecnie uznać za optymalny i zadowalający (większość badanych placówek nie udostępnia np. żadnych serwisów online związanych z CIP czy eo), co może być częściowo efektem gospodarczych, społecznych, politycznych i technologicznych uwarunkowań; sytuacja ta przedstawia się jednak nieco lepiej w odniesieniu do lokalnych języków. Wg autorek, w celu zwiększenia dostępności swoich zasobów, zacieśniania międzynarodowej współpracy i odpowiedniej realizacji swoich zadań i misji, azjatyckie BN powinny podjąc kroki w celu zmiany tej sytuacji i szerzej wykorzystywać nie tylko tradycyjne narzędzia biblioteczne (bibliografie i in.), ale też różne technologie sieciowe.