Babin

Procentowy udział użytkowników Internetu z językiem angielskim jako macierzystym systematycznie maleje (2004 r. – 35,9%; 2010 – 27,3%), a zwiększa się liczba użytkowników nieanglojęzycznych oraz zróżnicowanie językowe i rodzaje publikacji dostępnych elektronicznie. Dla bibliotek coraz większym wyzwaniem staje się zdalne udostępnianie cyfrowej informacji multimedialnej społeczności wielojęzycznej i wielokulturowej. Identyfikacji dokumentów służą przede wszystkim metadane i różne formy opracowania rzeczowego. W krajach dwujęzycznych udostępnia się niekiedy, jak np. w katalogu biblioteki narodowej Québecu (interfejs w systemie bibliotecznym IRIS), 2 wersje językowe opisu bibliograficznego. Jednak, chociaż już od 2003 r. UNESCO alarmowało, o konieczności zapewnienia wszystkim dostępu do całości światowego dziedzictwa kulturowego, zwracając uwagę na misję bibliotek w tym zakresie, dotychczas zrobiono niewiele w tym kierunku. W artykule omówiono niektóre międzynarodowe projekty stanowiące próby radzenia sobie z problemem wielojęzyczności w środowisku elektronicznym.

Opisano m.in.: 1) wyszukiwarkę Google – umożliwia dotarcie do dokumentów w różnych językach, oferuje narzędzia ułatwiające tłumaczenie i udostępnia automatyczne przekłady; 2) program RIML (wyszukiwanie informacji wielojęzycznej) – ma na celu ułatwienie dotarcia do  danych w oferujących metadane repozytoriach naukowych. Wspomaga lokalizację poszukiwanej informacji zapisanej w językach odmiennych niż język zamówienia, wykorzystując słowniki dwu- i wielojęzyczne oraz systemy automatycznego przekładu. Ten typ przekładu jest jednak jeszcze niedoskonały – nie zawsze radzi sobie ze specyfiką semantyczną języków, co utrudnia wyszukiwanie; 3) projekt MACS realizowany w ramach projektu Europeana, z myślą o przezwyciężaniu barier językowych. Służyć temu celowi ma uzgodnienie 3 głównych światowych systemów wyszukiwania przedmiotowego: amerykańskiego LCSH, francuskiego RAMEAU i niemieckiego SDW. Na razie projekt nie przekroczył fazy wstępnych badań; 4) system SKOS (Simple Knowledge Organisation System) bazujący na języku RDF (Resource Description Framework). W jego ramach wykorzystywane są kontrolowane języki informacyjno-wyszukiwawcze (tezaurusy, słowniki haseł przedmiotowych, folksonomie i systemy klasyfikacji). W wersji podstawowej SKOS, pojęcia mogą być identyfikowane przez adresy sieciowe, etykietowane, adnotowane zapisami w różnych językach, łączone z innymi w hierarchie i sieci oraz agregowane w schematy pojęciowe. System koresponduje z wielojęzycznym tezaurusem W3C 2011.

W podsumowaniu stwierdza się, że dotychczasowe kierunki działań, tworzenie metadanych, automatyczne przekłady, odpowiednie opracowanie rzeczowe dokumentów oraz próby agregacji różnych języków wyszukiwawczych nie przyniosły zadowalających rezultatów. Biblioteki nie są w stanie obecnie przezwyciężyć barier językowych, a ich katalogi nie zapewniają dostępu do informacji wielojęzycznej. Konieczne jest zintensyfikowanie działań bibliotek ukierunkowanych na przezwyciężanie barier w dostępie do wielojęzycznej informacji.