Babin

Ze względu na postępujące od kilku lat redukcje budżetów bibliotek, rosnącą popularność e-książek i szybkie zmiany modeli dostarczania i udostępniania informacji i multimediów, projektowanie budynków bibliotecznych jest dużym wyzwaniem, gdyż wraz z tempem tych transformacji dezaktualizują się równie szybko plany modernizacji czy budowy bibliotek, a stare metody obliczania przestrzeni potrzebnej na książkowe regały, miejsca w czytelniach czy terminale komputerowe stają się nieprzydatne. Autor – szef biura projektowego i członek ALA opisuje najnowsze trendy związane z budownictwem bibliotecznym, przedstawia też kilka przykładów nowatorskich projektów bibliotek zrealizowanych przez jego pracownię w Stanach Zjednoczonych.

Jako najważniejszą cechę współczesnego designu bibliotecznego wymienia założoną elastyczność w sposobie, w jakim wnętrza bibliotek mogą być wykorzystywane i rekonfigurowane w przyszłości. Zauważa też, że liczba zgromadzonych papierowych wolumenów, decydujące niegdyś statusie biblioteki, nie jest już najważniejszym elementem statystyk. Liczy się obecnie znacznie bardziej liczba oferowanych serwisów i programów, stanowisk komputerowych i cyfrowych urządzeń oraz miejsc, w których ludzie mogą się spotykać, współpracować, poświęcać czas na indywidualną naukę czy lekturę, uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych, spotkaniach klubów książki, uczyć obsługi nowych technologii i twórczo z nich korzystać. Obserwowalną tendencją w budownictwie bibliotecznym jest więc projektowanie budynków o mniejszych rozmiarach, z mniejsza liczbą fizycznych książek, za to o bardziej zróżnicowanej, pełniej przytulnych zakątków, wielofunkcyjnej przestrzeni. W ramach projektów modernizacyjnych przeznacza się też powierzchnię zajmowaną kiedyś przez magazyny i regały biblioteczne pod stanowiska komputerowe, co wymaga zmiany oświetlenia w takich strefach lub pomieszczeniach.

Najlepsze współczesne biblioteki to jego zdaniem połączenie nowoczesnego centrum kultury i rekreacji, staroświeckich ognisk YMCA i miejskiego rynku. Jako przykład podaje m.in. projekt renowacji i rozbudowy Biblioteki Arnolda Bernarda (Uniwersytet Quinnipiac), która dzięki olbrzymim szklanym ścianom i kopule została otwarta na zewnętrzne otoczenie i doświetlona naturalnym światłem. Obiekt został zorganizowany  na wzór małego miasteczka – ma centralny plac i odchodzące od niego ciągi komunikacyjne z miejscami, w których mogą zbierać się ludzie i realizować różne zadania w grupie lub w odosobnieniu. Materiały budowlane i wyposażenie wnętrz dobrano tak by tworzyły atmosferę domu i wspólnoty oraz miejsca schronienia od gwaru kampusu uczelni.

W podsumowaniu podkreśla, że jest spokojny o przyszłość ewoluujących bibliotek, mimo licznych głosów przestrzegających przez upadkiem tych instytucji, sądzi też, że niezależnie od mody na odchodzenie od papieru, w przynajmniej części z nich znajdzie się trwałe miejsce dla wydawnictw drukowanych. Powołuje się przy tym na statystyki ALA dotyczące wykorzystania bibliotek publicznych, które wskazują na wzrost zainteresowania ich usługami. Przyznaje jednocześnie, że sam coraz rzadziej odwiedza swoją lokalną bibliotekę, gdyż książki ściąga w formie audiobooków lub e-booków przez ulubionego iPada i iPhone’a, a poza tym być może dlatego, że placówka ta, ze względu na bardzo ograniczoną przestrzeń, nie oferuje zbyt wielu wspomnianych wyżej, nowoczesnych atrakcji.

—————–

Więcej informacji nt. najlepszych projektów budynków bibliotek ze Stanów Zjednoczonych i współczesniej architektury bibliotecznej znaleźć można w numerze 3/4 American Libraries z 2012 r. (LANDGRAF G. New&Now: 2012 Library Design Showcase, s. 28-35) oraz na stronie: americanlibrariesmagazine.org/librarydesign12