Babin

Projekty adaptowania starych, opuszczonych budynków na potrzeby bibliotek realizowane są na całym świecie i zyskują coraz większą popularność. W ich ramach, nowe role i funkcje nadaje się wielu różnego typu obiektom, takim jak stare silosy na zboże, poczty, koszary, dworce czy stajnie. Przekształcanie budynków, które uprzednio służyły zupełnie innym celom, na biblioteki jest przykładem recyklingu – jednego z aspektów koncepcji zrównoważonego rozwoju i jest jedną z metod na redukcję „ekologicznego śladu” bibliotek. Daje też możliwość wprowadzenia do bibliotecznego planowania kwestii związanych z ochroną środowiska oraz racjonalnym, efektywnym i pozwalającym na oszczędności wykorzystaniem dostępnych zasobów. Projekty transformacji i adaptacji, poza uwzględnianiem „zielonych” elementów takich jak ochrona i minimalizacja zużycia wody, wykorzystanie materiałów odnawialnych bądź z odzysku, czy oszczędność energii, różnią się jednak znacząco od planowania ekologicznej biblioteki w zupełnie nowym budynku. W artykule przedstawiono przykłady najlepszych realizacji tego typu z Niemiec i innych krajów Europy oraz wyzwania, z jakimi musieli się zmierzyć ich twórcy, przybliżono też zalety zrównoważonego myślenia w odniesieniu do ochrony dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i historycznego oraz możliwą rolę bibliotek w promocji takiego podejścia.

Do najciekawszych i wykorzystujących dobre praktyki projektów rewitalizacyjnych zaliczono m.in.nowe siedziby:

• biblioteki Akademii Sztuk Pięknych w Brunszwiku, zlokalizowanej w dawnym pawilonie Meksyku, zbudowanym na wystawę EXPO 2000,
• biblioteki publicznej w Luckenwalde ( przykład udanej transformacji dworca kolejowego),
• biblioteki Uniwersytetu Nauk Stosowanych i Sztuki w Lucernie (Szwajcaria) działającej w dawnym centrum logistycznym szwajcarskiej poczty,
• biblioteki publicznej w Sienie (Włochy) – w celu powiększenia jej historycznego budynku z XIII w. zaanektowano przylegający, zabudowany zaułek.

W podsumowaniu autorzy postulują by przyjąć koncepcję zrównoważonego (bezpiecznego dla środowiska i nienaruszającego równowagi ekologicznej) rozwoju jako nowy wyznacznik dobrych budynków bibliotecznych i dodać ją do listy głównych kryteriów ich jakości, a także włączyć do strategicznych celów bibliotek. Podkreślają też, że warto zachęcać zarówno bibliotekarzy, jak i architektów do doceniania wartości projektów adaptacyjnych oraz wprowadzić tematykę ekorozwoju do programów studiów zakresu bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Zaznaczają jednocześnie, że nie należy (jak pokazują doświadczenia wyżej wymienionych placówek) niczego idealizować. Biblioteki z odzysku, podobnie jak ubrania „z drugiej ręki”, nie są przygotowane „na miarę”.  Zapewniają z jednej strony duże oszczędności, wiążą się też jednak z koniecznością akceptacji różnych ograniczeń i nie zawsze doskonałego dopasowania do oczekiwań.

—————————–

Artykuł (prezentacja z konferencji IFLA w San Juan z 2011 r.) dostępny jest na stronie:  conference.ifla.org/past/ifla77/196-hauke-en.pdf