Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Egzemplarz obowiązkowy – praktyka, problemy i tendencje z punktu widzenia Rosyjskiej Biblioteki Narodowej

Autor: Alina Nowińska,

Kategorie: Zagadnienia wydawnicze i prawne, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki

Tagi: , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Egzemplarz obowiązkowy – praktyka, problemy i tendencje z punktu widzenia Rosyjskiej Biblioteki Narodowej została wyłączona

W Rosyjskiej Bibliotece Narodowej (RBN) znacznie zmalały fundusze na zakup publikacji – obecnie aż 78% zbiorów pozyskiwanych jest z przekazywanego jej przez Rosyjską Izbę Książki (RIK) bezpłatnie (chociaż szacuje się jego wartość finansową) egzemplarza obowiązkowego (eo) druków. Eo publikacji elektronicznych (CD, DVD) RBN otrzymuje z NTC Informregistr oraz z Rosyjskiej Izby Książki (RIK). Podwójne źródło eo tych dokumentów  przyczynia się do dublowania otrzymanych pozycji  i kłopotów z ich opracowaniem, konieczne więc są  regulacje prawne, które w przyszłości zmienią ten stan rzeczy.

W artykule przedstawiono propozycje zmian w istniejących i przygotowywanych rozwiązaniach legislacyjnych, wydzielono też 4 bloki problemów związanych z eo:

1) zwiększenie pełności eo. Braki w tym zakresie najczęściej dotyczą publikacji regionalnych, niskonakładowych i szarej literatury. Można je niwelować przez egzekwowanie kar dla wydawców przekazujących za mało egzemplarzy do RIK oraz przez skopiowanie brakujących tytułów na użytek bibliotek odbiorców eo. Dotychczasowe ustawodawstwo zezwalało na kopię  drukowaną (faksymile), przygotowywane  prawo – również na kopię w formie elektronicznej.  Autorzy proponują zaznaczenie w ustawie prawa RIK do wykonywania (bez zgody właścicieli praw autorskich) elektronicznych kopii  książek, których z jakichś względów nie otrzymali   odbiorcy  eo i przekazania im brakujących  tytułów;

2) kwestie organizacyjne i techniczne dotyczące współpracy narodowych archiwów w zakresie eo druków i wydawnictw elektronicznych. RIK często pozyskuje z drukarni i opisuje  do celów Jednolitego Dziedzinowego Rejestru Towarów (EOTR: Edinoj Otraslevoj Tovarnoj Reestr)  pojedyncze egzemplarze publikacji  a  więc odbiorcy eo otrzymują informację o ukazaniu się danych pozycji, nie dostając samych książek, i wpisują takie tytuły do swoich braków. Nadesłane w późniejszym terminie (często bez odpowiedniego opisu) książki traktowane są  jako  pozycje różne od wcześniej opisanych przez RIK. W 2010 r. 9516 tyt. zaliczono do takich fałszywych braków;

3) przechowywanie i archiwizacja dokumentów elektronicznych w RBN. Dyski CD i DVD, w zależności od ich zawartości, przydzielane są do różnych działów (dokumentów dźwiękowych, dokumentacji technicznej, kartografii itd.). Badania wykazały, że są one w niewielkim stopniu wykorzystywane i niekiedy po dłuższym czasie ich odczyt staje się niemożliwy ze względów technicznych.  Biblioteka nie jest w stanie systematycznie kontrolować stanu  poszczególnych nagrań;

4) konieczność doskonalenia prawa o eo. Zdaniem autorów, należy objąć nim również sieciowe  elektroniczne wydawnictwa ciągłe, tzn. NTC Informregistr powinien zapewnić oprogramowanie i utworzyć oraz prowadzić bazę takich dokumentów oraz gwarantować  stały dostęp do niej RBN, Rosyjskiej Bibliotece Państwowej i Bibliotece Prezydenckiej im. B. N. Jelcyna. Proponuje się wniesienie licznych poprawek do federalnej ustawy o eo, krytykując jednocześnie pomysł, aby eo dokumentów i oprogramowania na nośnikach elektronicznych otrzymywała od ich wydawców Biblioteka Prezydencka, uważając go za  nieuzasadniony merytorycznie i drogi. Postuluje się również, by 6 egzemplarzy takich dokumentów przekazywano wyłącznie do NTC Informregistr, które dostarczałoby je uprawnionym do  tego bibliotekom.  Autorzy uważają też, że wydawcy czasopism umieszczanych w sieci informacyjno-telekomunikacyjnej powinni dostarczyć w ciągu miesiąca od chwili opublikowania jedną ich kopię do NTC Informregistr. Instytucja ta musi zagwarantować trwały dostęp do tych dokumentów obu bibliotekom narodowym i Bibliotece Prezydenckiej. RBN kategorycznie przeciwstawia się projektom zmniejszenia dostarczanego przez wydawców  eo druków z 16 do 9 egz., gdyż zmusiłoby to Bibliotekę do rezygnacji z otrzymywania i udostępniania drugiego eo. W zakończeniu stwierdza się, że ustawodawstwo federalne w kwestii eo powinno niektórymi swoimi regulacjami obejmować też podmioty spoza jurysdykcji Federacji Rosyjskiej (subiekty RF), chociaż o precyzyjnym  kształcie przepisów decydują władze lokalne.

Komentarze wyłączone.