Babin

Przygotowania do wprowadzenia egzemplarza obowiązkowego (eo) publikacji elektronicznych rozpoczęto w kilku państwach w latach 90. ubiegłego wieku, a analizę możliwości odniesienia istniejących w tych krajach ustaw o eo do materiałów cyfrowych na nośnikach fizycznych i publikowanych online, zawarto m.in. w opublikowanym przez UNESCO raporcie The Legal Deposit of Electronic Publications z 1996 r., opracowanym przez grupę roboczą Konferencji Dyrektorów Bibliotek Narodowych (Conference of Directors of National Libraries – CDNL). W Szwecji, prace nad rozszerzeniem obowiązujących przepisów na publikacje dystrybuowane publicznie w sieciach elektronicznych rozpoczęto w 2009 r, a w 2012 r. nowa ustawa (e-eo) została przyjęta przez szwedzki parlament i po okresie testowym zaczęła obowiązywać w pełni od 1 stycznia 2015 r. W artykule przybliżono historię i specyfikę szwedzkiego eo, założenia nowej legislacji i zawarte w niej postanowienia, koncentrując się na technicznych i formalnych wyzwaniach związanych z gromadzeniem dokumentów elektronicznych i zapewnieniem odpowiedniej jakości opisujących je metadanych. Przedstawiono również wnioski zebrane po roku od wejścia e-eo w życie.

… więcej o Elektroniczny egzemplarz obowiązkowy w Szwecji: doświadczenia z pierwszego roku funkcjonowania ustawy

Depozytariusze egzemplarzy obowiązkowych, a w szczególności biblioteki narodowe, borykają się z różnymi trudnościami związanymi z gromadzeniem, długotrwałym zachowaniem i udostępnianiem publikacji elektronicznych, w tym ebooków otrzymywanych w ramach eo. Aby instytucje te mogły wypracować odpowiednie zasady pozyskiwania i zarządzania zbiorami tego typu materiałów, powinny zapoznać się z dotychczasowymi raportami i ustaleniami dotyczącymi tego problemu. W artykule, na podstawie przeglądu literatury przedmiotu z lat 2000-2014, omówiono różne aspekty budowy narodowych, elektronicznych repozytoriów eo oraz rekomendacje odnoszące się do ich rozwoju, planowania i implementacji.

… więcej o Egzemplarz obowiązkowy publikacji elektronicznych – przegląd wyzwań stojących przed bibliotekami narodowymi

Pod koniec 2015 r., prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama podpisał ustawę pn. Every Student Succeeds Act (ESSA), określającą cele szkolnictwa na poziomie podstawowym i średnim, i będącą jednocześnie pierwszą od 50 lat federalną legislacją zabezpieczającą federalne fundusze dla bibliotek szkolnych, w celu poprawy jakości ich usług i zasobów. Jednym z założeń tego projektu jest zapewnienie wszystkim uczniom w Stanach Zjednoczonych materiałów i programów bibliotecznych mogących pomóc w zdobyciu kompetencji cyfrowych niezbędnych w XXI w. Pracowali nad nim wspólnie przedstawiciele obu partii – republikańskiej i demokratycznej, a po długim procesie negocjacji zyskał on akceptację obu izb amerykańskiego parlamentu. W artykule przybliżono zapisy tej reformy istotne z punktu widzenia bibliotek i bibliotekarzy.

… więcej o Nowa ustawa edukacyjna w Stanach Zjednoczonych i jej znaczenie dla bibliotek szkolnych

W artykule omówiono przygotowany przez Ministerstwo Kultury Rosyjskiej Federacji (RF) projekt federalnej ustawy o egzemplarzu obowiązkowym (eo) (zob. babin.bn.org.pl/?p=1894, babin.bn.org.pl/?p=3633) oraz najważniejsze wprowadzone w nim zmiany. Szczególną uwagę poświęcono propozycjom dotyczącym typów dokumentów zaliczanych do obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych oraz liczby egzemplarzy publikacji przekazywanych największym rosyjskim bibliotekom i innym organizacjom.

… więcej o Projekt zmian w rosyjskiej federalnej ustawie o egzemplarzu obowiązkowym

W ubiegłym roku, wprowadzono w Norwegii (podobnie jak w Szwecji) zmiany w ustawie o bibliotekach, dodając do niej nowe, radykalne zapisy mające promować demokrację poprzez dyskusje i swobodną wymianę opinii w bibliotekach publicznych. Zgodnie z nowymi przepisami, instytucjom tym przypisano funkcję niezależnego i bezstronnego miejsca spotkań i forum publicznego dialogu, a dyrektorzy bibliotek otrzymali, na wzór redaktorów gazet, status niezależnego prowadzącego debat, wraz z prawem swobodnego wyboru metod osiągania wyznaczonych w nowej misji celów, związanych z angażowaniem obywateli w publiczne debaty na tematy istotne dla lokalnych społeczności.

… więcej o Biblioteka jako arena debat politycznych: o nowelizacji prawa bibliotecznego w Norwegii

Jesienią 2014 roku, po rozporządzeniu prezydenta Rosji, Rosyjska Izba Książki weszła w skład informacyjnej agencji ITAR-TASS i przestała funkcjonować jako odrębna struktura organizacyjna i prawna. System pozyskiwania i rozdzielania przez nią egzemplarza obowiązkowego (eo) (por. babin.bn.org.pl/?p=1894) pozostał na razie bez zmian. W kraju rozwinęła się dyskusja dotycząca zmniejszenia liczby dostarczanego przez wydawców eo, tworzenia kopii elektronicznych drukowanych dokumentów i zmiany sposobu pozyskiwania eo. W artykule omówiono projekt Ministerstwa Kultury, który przewiduje dostarczanie przez wydawców do bibliotek narodowych 3 elektronicznych kopii publikacji drukowanych na terenie Rosji (na trwałym nośniku).

… więcej o Rosyjskie prawo dotyczące egzemplarza obowiązkowego: stan bieżący i perspektywy

Z inicjatywy Rosyjskiego Stowarzyszenia Bibliotecznego od 1995 r. zaczęto gromadzić odnoszące się do bibliotekarstwa dokumenty normatywne i prawne opublikowane na terenie Rosji, a następnie przenosić je na formę cyfrową i tworzyć bazę danych „Prawodawstwo Biblioteczne Rosyjskiej Federacji” (PBRF). Na podstawie analizy zgromadzonych w niej materiałów, autorka podsumowuje 20 lat rozwoju bibliotecznej legislacji w okręgach administracyjnych Rosyjskiej Federacji.

… więcej o Rosyjskie prawodawstwo biblioteczne: trendy rozwoju

W Rosyjskiej Bibliotece Narodowej (RBN) znacznie zmalały fundusze na zakup publikacji – obecnie aż 78% zbiorów pozyskiwanych jest z przekazywanego jej przez Rosyjską Izbę Książki (RIK) bezpłatnie (chociaż szacuje się jego wartość finansową) egzemplarza obowiązkowego (eo) druków. Eo publikacji elektronicznych (CD, DVD) RBN otrzymuje z NTC Informregistr oraz z Rosyjskiej Izby Książki (RIK). Podwójne źródło eo tych dokumentów przyczynia się do dublowania otrzymanych pozycji i kłopotów z ich opracowaniem, konieczne więc są  regulacje prawne, które w przyszłości zmienią ten stan rzeczy.

… więcej o Egzemplarz obowiązkowy – praktyka, problemy i tendencje z punktu widzenia Rosyjskiej Biblioteki Narodowej

Karta Bibliotek to dokument opracowany we Francji w roku 1991 przez Wyższą Radę ds. Bibliotek (Conseil supérieur des bibliothèques) – organ opiniodawczy działający w latach 1989-2006. Przez dwadzieścia lat Karta była rodzajem kodeksu określającego misję i kierunki rozwoju francuskich bibliotek, stanowiąc punkt odniesienia w statutach bibliotek, strategiach rozwoju bibliotekarstwa i raportach oceniających stan lokalnego bibliotekarstwa. Autor artykułu, pracownik naukowy Uniwersytetu w Nancy specjalizujący się w badaniach użytkowników bibliotek, rozważa czy Karta jest nadal aktualna.

… więcej o Karta bibliotek – temat do dyskusji

Bibliotekarze wywodzą swoją rację bytu i uprawnienia z podstawowych praw do wolności informacji, swobody ekspresji i zakazu cenzury. Prawo do wolności informacji może też być jednak rozumiane jedynie w sposób defensywny, jako instrument obrony przed ingerencją państwa, a nie fundamentalna zasada, której biblioteki mają być gwarantem, gdyż sektor publiczny jako taki nie stanowi audytorium dla wolności słowa. Biblioteki zapewniają jedynie dostęp do źródeł, z których każdy może bezpłatnie korzystać. Instytucje te mogą jednak, w wolnym, pluralistycznym społeczeństwie, mieć wkład w rozwój demokracji poszerzając udział w procesie kształtowania opinii, dotyczącym m.in. kwestii kulturowych i edukacyjnych.

… więcej o Prawo biblioteczne i jego wpływ na podstawowe usługi informacyjne