Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

Postawy naukowców wobec samoarchiwizacji w otwartych repozytoriach: przypadek Malezji

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Źródła informacji, Dostęp do publikacji, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania Postawy naukowców wobec samoarchiwizacji w otwartych repozytoriach: przypadek Malezji została wyłączona

Budowa otwartych instytucjonalnych repozytoriów w krajach rozwijających się, takich jak Malezja, znajduje się nadal w początkowym etapie rozwoju, a jednym z czynników warunkujących sukces lokalnych inicjatyw open access (OA) jest pozytywny stosunek środowiska naukowego do idei samoarchiwizacji. W artykule przedstawiono wyniki sondażu przeprowadzonego wśród kadry naukowej 5 malezyjskich instytucji badawczych, mającego na celu sprawdzenie nastawienia naukowców wobec udostępniania wyników badań w IR i ich gotowości do publikowania w modelu otwartego dostępu, oraz identyfikację barier, które powstrzymują respondentów przed samodzielnym deponowaniem swoich prac w otwartych archiwach.

W badaniu wykorzystano model UTAUT (ujednoliconej teorii akceptacji i wykorzystania technologii). Dane do analizy zgromadzono przy pomocy kwestionariuszy online skierowanych do losowo dobranej próby 350 naukowców z 5 uczelni prowadzących własne repozytoria; za pełne i spełniające przyjęte kryteria uznano ankiety 72 respondentów. Autorów interesowało znalezienie odpowiedzi na następujące pytania: jaki jest poziom świadomości badanych nt. IR i tzw. zielonej drogi do otwartego dostępu, co naukowcy sądzą o archiwizowaniu informacji naukowej w IR i o swoich potencjalnych zobowiązaniach dotyczących umieszczania własnych artykułów w cyfrowych repozytoriach instytucji sprawczych oraz co może zniechęcać ich do wywiązywania się z takiego obowiązku. Z zebranych informacji wynika, że wszyscy ankietowani mieli styczność z IR, 95,7% (70) wiedziało o istnieniu dziedzinowych repozytoriów powiązanych z praktykowaną dyscypliną, 59,6% (28) – o IR własnej uczelni, 46,8% (22) – miało świadomość, czym jest publikowanie w otwartym dostępie. Tylko jedna osoba nie wiedziała, że może udostępniać w takich bazach swoje prace, natomiast doświadczenie w publikowaniu w IR zadeklarowało 65,3% (47) badanych.

Ogólnie, stwierdzono, że większość respondentów z próby nie ma zbyt dużej wiedzy i praktyki związanych wykorzystywaniem IR i nie zdaje sobie sprawy z możliwości i korzyści związanych z self-archiving. Przeważajaca część z nich popiera jednak ideę otwartego, publicznego dostępu do wiedzy i wyraża chęć publikacji w repozytorium własnej uczelni, jeśli nadarzy się taka okazja lub, jeśli stanie się to wymogiem instytucji finansującej badania. Naukowcy akceptujący zasadę samodzielnego deponowania własnych prac traktują je jako korzystne dla własnej kariery i jako szansę na zwiększenie widoczności i uznania dla swoich dokonań; zdecydowana większość z nich (77,8%) uważa też, że uniwersytety powinny wprowadzić obowiązek publikacji w IR. Jednocześnie, za największe bariery dla upowszechnienia samoarchiwizacji uznano postrzeganie jej jako czasochłonnego procesu i obawy związane z możliwością naruszania praw autorskich, w tym kopiowania, popełniania plagiatów i wprowadzania przez innych zmian do treści udostępnianych w IR prac bez zgody ich twórców. Wg autorów, wyniki te potwierdzają ustalenia poprzednich badań, w których wykazano, że kluczem do sukcesu inicjatyw OA jest pozytywne nastawienie autorów wobec samoarchiwizacji, dowodzą też potrzeby dalszego promowania IR w społeczności akademickiej oraz zachęcania naukowców do wspierania takiego modelu komunikacji naukowej. Podkreślono też, że wiedza na temat podstaw autorów wobec przekazywania swoich tekstów uczelnianym repozytoriom i czynników wpływających na ich gotowość do publikacji w IR jest niezbędna przy opracowywaniu strategii mających zwiększyć dostępność i wykorzystanie otwartych zasobów.

Komentarze wyłączone.