Babin

Misją bibliotek szkół wyższych we współczesnym, cyfrowym świecie jest, podobnie jak w ubiegłych dekadach, wspieranie działań naukowych i edukacyjnych swoich macierzystych uczelni, swoje usługi muszą one jednak świadczyć w nowym i szybko z mieniającym się środowisku informacyjnym i szukać nowych sposobów komunikacji ze społecznością akademicką w czasach gospodarczej recesji, oraz serwisowych innowacji w dziedzinach takich jak bibliometria i zarządzanie danymi badawczymi (ZDB). W artykule przedstawiono wyniki sondażu badającego aktywność w tym zakresie bibliotek z Australii, Nowej Zelandii, Irlandii i Wielkiej Brytanii, w tym – oferowane przez nie obecnie i planowane usługi, ich docelowych odbiorców, napotykane trudności i bariery oraz potrzeby związane ze kształceniem i szkoleniem personelu i zapewnianiem pracownikom wsparcia przy wykonywaniu zadań związanych ze wspomaganiem badań naukowych.

Celem sondażu było również ustalenie, w jaki sposób szkoły bibliotekoznawstwa i informacji naukowej mogą reagować na ewolucje ról związanych z obsługą działalności badawczej w bibliotekach naukowych i akademickich. Kwestionariusz zawierający 35 pytań podzielono na 4 sekcje: dane nt. respondentów i ich organizacji, serwisy związane z bibliometrią (szkolenia bibliometryczne, raporty cytowań, obliczanie naukowego wpływu, uzasadnianie aplikacji grantowych, ewaluacja kandydatów na różnego typu stanowiska, raporty o trendach badawczych, obliczanie indeksu Hirscha i in.), wsparcie dla ZDB (pomoc przy korzystaniu z dostępnych technologii, narzędzi i infrastruktury, obsłudze i zarządzaniu niepublikowanymi danymi badawczymi, archiwizowaniu treści, w instytucjonalnych repozytoriach i bazach, wyszukiwaniu zestawów danych z zewnętrznych źródeł, technicznych aspektach ochrony cyfrowej, rozwoju planów ZDB, narzędzi pomocnych przy organizowaniu danych i instytucjonalnej polityki dotyczącej ZDB) oraz plany badanych na przyszłość. Sondaż dystrybuowano online w lutym 2012 r. przy pomocy serwisu SurveyMonkey i reklamowano za pośrednictwem e-maili z zaproszeniami, skierowanym do 219 instytucji zidentyfikowanych na podstawie list członkowskich branżowych organizacji z poszczególnych krajów: CAUL (Council of Australian University Libraries), CONUL (Consortium of National and University Libraries), COZONUL (Council of New Zealand University Librarians) i SCONUL (Society of College, National and Universtity Libraries z Wielkiej Brytanii). Łącznie, zebrano 174 odpowiedzi, z których, po odrzuceniu duplikatów z tych samych instytucji i niepełnych ankiet, w dalszej analizie uwzględniono 140 rekordów. W celu ułatwienia porównań między krajami, jej wyniki dla każdego z nich podano w skali procentowej.

Ogólnie, wskazują one, że rola serwisów bibliometrycznych wzrosła w ostatnich dekadach, wraz z wprowadzaniem w poszczególnych krajach mechanizmów zapewniania i oceny poziomu badań naukowych i jakości kształcenia w szkolnictwie wyższym oraz systemów przyznawania środków na naukę bazujących na wynikach takich ewaluacji, a główne cele badań bibliometrycznych w bibliotekach akademickich to, poza kształtowaniem zbiorów, ilościowa ewaluacja dorobku naukowców, wydziałów, projektów i instytucji badawczych. Większość respondentów prowadzi lub planuje szkolenia z zakresu bibliometrii, usługi analizy cytowań i wyznaczania miar oddziaływania naukowego dla różnego typu klientów, wśród których znaczącą część stanowią władze uczelni; zanotowano przy tym istotne różnice między badanymi państwami. Wykazano również niższe zaangażowanie badanych w działalność powiązaną z ZDB niż z bibliometrią, głównie w związku z brakiem odpowiednich kompetencji i wiedzy wśród bibliotekarzy, większość z bibliotek deklarowała jednak plany rozwoju w przyszłości usług wsparcia technologicznego i pomocy przy deponowaniu danych i kształtowaniu strategii ZDB. Podkreślano przy tym konieczność włączenia bibliometrii i ZDB do programów studiów bibliotekoznawczych i szkoleń zawodowych.