Babin

Biblioteki poszukują alternatywy dla formatu MARC, a jedną z rozważanych, przełomowych innowacji w katalogowaniu jest model Linked Data. Niektóre środowiska bibliotekarskie przygotowują się do wdrożenia tej technologii jako następcy MARC. Linked Data (powiązane dane) to nowa, w pełni internetowa technologia i koncepcja prezentacji danych w środowisku sieciowym, zapewniająca nowatorskie możliwości dostępu do informacji oraz pozwalająca bibliotekom na tworzenie globalnej sieci zasobów powiązanych danych.

W świetle zainteresowania społeczności bibliotekarskiej Linked Data jako optymalną metodą reprezentacji i współdzielenia danych bibliotecznych (por. babin.bn.org.pl/?p=1742), autorzy artykułu stawiają następujące pytania: Czy koncepcja ta ma potencjał mogący zmienić tok rozwoju bibliotek? Jakie działania powinny podejmować biblioteki, próbując wdrożyć nowe technologie? Kontekstem do rozpatrywania tych zagadnień jest teoria Claytona M. Christensena dotycząca przełomowych innowacji albo technologii przerywających tok rozwoju (jako przeciwieństwa technologii kontynuacyjnych – poprawiających funkcjonalność istniejących produktów, mających wyraźnie określony rynek, użytkowników i zastosowanie). Technologie zakłócające ciągłość rozwoju zazwyczaj na początek wprowadzają do obrotu produkty tańsze, prostsze, o gorszej funkcjonalności niż produkty o ustabilizowanej pozycji na rynkach głównych. Przykładem mogą być małe motocykle terenowe (np. Honda), które okazały się – z punktu widzenia firm takich jak Harley-Davidson czy BMW, innowacjami przerywającymi dotychczasowy tok rozwoju. Jakkolwiek teoria Christensena dotyczy przede wszystkim przemysłu, warto odnieść ją do bibliotek, skorzystać z alternatywnego podejścia do zagadnień związanych z wprowadzaniem nowych technologii.

Zdaniem autorów artykułu, model Linked Data ma potencjał stania się w przyszłości przełomową technologią, ale nie odbędzie się w najbliższym czasie. Jedna z pięciu zasad teorii przełomowych innowacji Christensena dobrze wyjaśnia, dlaczego obecnie trudno traktować Linked Data jako model, który mógłby usunąć w cień format MARC. Brzmi ona: nie można analizować rynków, które nie istnieją. Jeżeli nie ma rynku dla Linked Data, biblioteki nie są w stanie przewidzieć, w jaki sposób się on ukształtuje. Model Linked Data nie jest jeszcze dojrzałą technologią, która umożliwiałaby eksplorację i wyszukiwanie informacji w sposób dostępny obecnie w katalogach bibliotecznych. Ponadto, dotychczas nie znalazł on szerokiego zastosowania poza bibliotekami; niektórzy krytykują też Linked Data za naruszanie zasady prostoty i korzystanie z różnych, stosunkowo skomplikowanych i „dziwnych” technologii architektury sieciowej, podczas gdy tradycyjnie biblioteki popierały odmienne podejście.

Zasugerowano, by na obecnym etapie, biblioteki dążyły do jak największej elastyczności zintegrowanych systemów bibliotecznych. Jako drugie działanie rekomendowane jest wykorzystywanie Linked Data przez biblioteki i dostawców systemów do tworzenia pobocznych programów. Misją bibliotek jest zapewnianie dostępu do informacji. Jeżeli model Linked Data może ją wesprzeć, to jego dalsza eksploracja ma sens, chociaż w tej chwili trudno przewidzieć, czy stanie się on technologią przerywającą tok rozwoju w środowiskach bibliotecznych i innych.