Babin

W artykule omówiono przygotowany przez Ministerstwo Kultury Rosyjskiej Federacji (RF) projekt federalnej ustawy o egzemplarzu obowiązkowym (eo) (zob. babin.bn.org.pl/?p=1894, babin.bn.org.pl/?p=3633) oraz najważniejsze wprowadzone w nim zmiany. Szczególną uwagę poświęcono propozycjom dotyczącym typów dokumentów zaliczanych do obowiązkowych egzemplarzy bibliotecznych oraz liczby egzemplarzy publikacji przekazywanych największym rosyjskim bibliotekom i innym organizacjom.

Główne różnice w stosunku do obowiązujących dotychczas przepisów dotyczą możliwości uznania za egzemplarz obowiązkowy elektronicznej kopii dokumentu oraz zmniejszenia liczby drukowanych eo dostarczanych do bibliotek. Przedstawiono sformułowaną w proponowanej ustawie definicję nowego pojęcia „elektronicznej kopii publikacji”. Autorom projektu chodzi o cyfrową kopię publikacji drukowanej zapisaną na nośniku materialnym ściśle odwzorowującą oryginał (również w zakresie atrybutów zewnętrznych). Elektroniczna kopia ma głównie służyć celom archiwizacji, a jej ewentualne udostępnianie – respektować wymagania dotyczące praw autorskich. W artykule szczegółowo omówiono jakie zmiany wprowadzono w poszczególnych rozdziałach i paragrafach starej ustawy oraz zaprezentowano sformułowania zmienione i dodane w nowej. Między innymi przewiduje się jednolite wymogi wobec formatu pliku kopii elektronicznej – zatwierdzono format PDF/A zgodny z normą ISO 19005:2005. Zastosowanie identycznego formatu pliku na terenie całego kraju pozwoli na utworzenie Narodowej Biblioteki Elektronicznej. Nowy projekt zakłada również, że do Rosyjskiej Biblioteki Państwowej będzie dostarczany eo (w formie papierowej i elektronicznej na nośniku cyfrowym) szarej literatury i dysertacji absolwentów wszystkich kierunków studiów.

Jeśli chodzi o liczbę eo, dotychczas wydawcy mieli obowiązek dostarczać bezpłatnie 16 egz. każdej publikacji. Obecny projekt ogranicza ich liczbę do 9 egzemplarzy -7 dla konkretnych bibliotek i 2 do rozdziału między różne biblioteki oraz powiększa zobowiązania wydawców o konieczność dołączenia 1 kopii elektronicznej każdego tytułu. Egzemplarz obowiązkowy druków ma przysługiwać: Rosyjskiej Bibliotece Państwowej, Rosyjskiej Bibliotece Narodowej, Bibliotece Rosyjskiej Akademii Nauk, Państwowej Publicznej Naukowo-Technicznej Bibliotece Syberyjskiego Oddziału RAN, Dalekowschodniej Państwowej Bibliotece Naukowej, Naukowej Bibliotece Moskiewskiego Państwowego Uniwersytetu im. Łomonosowa i dawnej Rosyjskiej Izbie Książki (obecnie agenda ITAR-TASS). Tylko Rosyjska Biblioteka Państwowa będzie pozyskiwać zarówno egzemplarz drukowany jak i jego elektroniczną kopię, gdyż to ona pełni rolę archiwum gromadzącego wszystkie publikacje ukazujące się na terenie Rosji. Projekt niepokoi wydawców i właścicieli praw autorskich obawiających się, że ochrona ich praw może zostać naruszona. Ostrej krytyce poddały go też biblioteki pozbawione eo. Projektodawcy odpowiadają, że siedem egzemplarzy trafi do ww. instytucji, a dwa pozostałe będą rozdzielane między czołowe biblioteki krajowe, zgodnie z profilem ich gromadzenia. Ustawę ma uzupełnić paragraf nakładający na Rosyjską Bibliotekę Państwową obowiązek wiecznej archiwizacji eo kopii elektronicznej dokumentów oraz elektronicznej wersji dysertacji. O losach projektu ma zadecydować Duma na obradach plenarnych.