Biblioteka Narodowa używa na swojej stronie plików cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich użycie. [zamknij]

O psychospołecznych przyczynach unikania przez czytelników pomocy bibliotekarzy

Autor: Małgorzata Waleszko,

Kategorie: Relacje z innymi dziedzinami, Wykorzystanie informacji i socjologia informacji, Biblioteki jako kolekcje, Działalność biblioteki, Kategorie użytkowników

Tagi: , , , , , , , , ,

Możliwość komentowania O psychospołecznych przyczynach unikania przez czytelników pomocy bibliotekarzy została wyłączona

Bibliotekarze akademiccy zajmujący się udzielaniem informacji wiedzą, że wiele osób, które mogłyby skorzystać z ich pomocy, nie chce się o nią zwracać lub czuje się w takich sytuacjach niezręcznie i niekomfortowo. Powody tego stanu rzeczy są różne i dotyczą zarówno barier praktycznych, jak i psychospołecznych, będących m.in. wynikiem interakcji między wykładowcami, studentami i bibliotekarzami. W artykule przeanalizowano te czynniki z perspektywy psychologii edukacyjnej i bibliotekoznawstwa, w tym zwłaszcza badań poświęconych zachowaniom informacyjnym studentów i usługom informacyjnym przeznaczonym dla tej grupy odbiorców.

Analizę przeprowadzono na podstawie przeglądu literatury przedmiotu, wyszukując spełniające kryteria tematyczne materiały w bazach danych, takich jak ERIC i PsycINFO, i sprawdzając cytowane w najbardziej relewantnych artykułach prace w Google Scholar. Przejrzano również publikacje z ostatniej dekady, które ukazały się w czasopismach The Reference Librarian, Reference and User Services QuarterlyJournal of College Student Development, podsumowując prezentowane w nich podejścia teoretyczne do badanego tematu oraz zebrane dane na temat psychologicznych uwarunkowań szukania pomocy, zwłaszcza w odniesieniu do doradztwa dla studentów, interpersonalnych wymiarów usług informacji naukowej, wpływu zachowań bibliotekarzy na percepcje użytkowników związane z otrzymaną pomocą oraz szukania jej w środowisku online.

Wśród przyczyn unikania przez studentów zadawania pytań wymieniono m.in. orientację na cel związany z wykazaniem się (ang. performance goal orientation), czyli demonstrowaniem swoich możliwości / kompetencji, niską samoregulację w uczeniu się, postrzegane zagrożenie dla autonomii lub samooceny, bądź też chęć unikania stereotypizacji (istotne zwłaszcza dla studentów ze stygmatyzowanych grup mniejszościowych). Omówiono również wyniki badań dotyczących niechęci do szukania pomocy i artykulacji własnych potrzeb ze względu na sposób postrzegania bibliotekarzy (np. jako zbyt zajętych, nieprzystępnych lub niepotrafiących pomóc), poczucie zagubienia, strachu lub lęku przed biblioteką.

Wskazano, że strategie mające na celu poprawę kompetencji związanych z pytaniem o potrzebne informacje mogą dotyczyć różnych aspektów środowiska uczenia się, w tym kognitywnych (np. formułowanie celów, by monitorować wyniki, analizowanie zadań i sprawdzanie błędów), społecznych (kształtowanie umiejętności (ang. skillstreaming) mających ułatwić formułowanie właściwych pytań oraz kierowanie ich do odpowiednich osób i w odpowiednim czasie) i emocjonalnych (budowanie relacji z użytkownikami i tworzenie środowiska zachęcającego do stopniowego dochodzenia do mistrzostwa (ang. mastery learning), jasne określenie zasad szukania pomocy i upowszechnianie wiedzy o zapewnianych usługach informacyjnych dla studentów). W podsumowaniu przedstawiono pytania i zagadnienia, jakie powinni rozważyć bibliotekarze chcący przełamywać niechęć użytkowników do korzystania z ich fachowej pomocy.

Komentarze wyłączone.