Babin

Ruch iSchools (zob. babin.bn.org.pl/?p=2595, babin.bn.org.pl/?p=3967) powstał w Stanach Zjednoczonych, a kryteria, jakie musiały spełnić uczelnie lub wydziały chcące zostać jego członkami opracowano tak, by pasowały do wymogów amerykańskiego systemu szkolnictwa wyższego i warunków akredytacyjnych American Library Association (ALA). W ostatnich latach można mówić o postępującej internacjonalizacji tej inicjatywy, gdyż ekspansja iSzkół ma miejsce głównie poza granicami Stanów Zjednoczonych (jest ich tam obecnie więcej niż na terenie USA); w tym w państwach skandynawskich. W 2016 r. zaktualizowano w związku z tym kryteria akcesyjne, formułując je w bardziej elastycznych ramach, i zachowując jednocześnie główne założenia ruchu, takie jak interdyscyplinarność, orientacja badawcza i maksymalne wykorzystanie potencjału informacji i technologii. Brak jednolitych poglądów na sposób definiowania iSchools nawet wśród przedstawicieli organizacji członkowskich utrudnia precyzyjne zdefiniowanie, czym są faktycznie w porównaniu z tradycyjnymi wydziałami bibliotekoznawstwa i informacji naukowej (BIN), i czy można a je traktować jako instytucje elitarne na tle pozostałych instytucji BIN. Aby ustalić potencjalne różnice między amerykańskimi i skandynawskimi iSzkołami oraz zgodność między deklarowanymi zasadami a faktyczną działalnością edukacyjną, w artykule przeanalizowano, przy użyciu metod statystycznych, programy nauczania 3 amerykańskich i trzech skandynawskich iSzkół (z Danii, Norwegii i Szwecji). Przebadano również ich wewnętrzne raporty i 1 publiczną prezentację, by określić powody i korzyści z ubiegania się o status iSzkoły.

Celem autorów było znalezienie odpowiedzi na następujące pytania: 1) jakie symboliczne i związane z praktyką aspekty rozważano przy przygotowywaniu wniosków skandynawskich szkół BIN o zostanie iSzkołą; 2) jakie są podobieństwa i rozbieżności między placówkami ze Stanów Zjednoczonych oraz Danii, Norwegii i Szwecji w kategoriach zajęć oferowanych studentom programów magisterskich; 3) czy w skandynawskim środowisku edukacyjnym tożsamość iSzkół bazuje głównie na symbolice czy na praktyce. W badanej próbie znalazły się: Zakład Archiwistyki, Bibliotekarstwa i Informacji Naukowej Wydziału Nauk Społecznych Szkoły Wyższej Nauk Stosowanych w Oslo i Akershus (Norwegia), Królewska Szkoła Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Kopenhadze (Dania), Szwedzka Szkoła Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w Borås oraz trzy placówki dobrane losowo z 10 najlepszych amerykańskich szkół BIN (wg US News and World Report 2013): Uniwersytetu Illinois – Urbana Champaign, Uniwersytetu Indiany – Bloomington i Simmons College w Bostonie. Łącznie dokonano statystycznej analizy 427 sylabusów programów magisterskich.

W odniesieniu do skandynawskich uczelni, noszących miano iSzkół od niedawna, ustalono, że choć różnią się nieznacznie między sobą, trudno wyodrębnić na podstawie ich programów nauczania i oferty coś, co można by uznać za wyznacznik tożsamości iSzkoły. Wizerunek ten budowany jest w większym stopniu na poziomie symbolicznym i bazuje na deklarowanych wartościach. Wśród powodów aspirowania do wspólnoty iSchools wymienić można chęć zostania częścią międzynarodowego ruchu postrzeganego jako progresywny i zorientowany na przyszłość oraz korzyści płynące z członkostwa, takie jak wyróżnialna marka, społeczna widoczność, międzynarodowe kontakty i współpraca naukowa oraz możliwość przyciągania nowych grup studentów. W tym kontekście, marginalizację części sylabusów poświęcanych tradycyjnym zagadnieniom bibliotekoznawczym i kulturowym, zwłaszcza w Danii, uznaje się za konieczną, natomiast w Szwecji i w Norwegii podkreśla znaczenie utrzymania związków z lokalnym sektorem bibliotecznym.

Szczegółowa analiza sylabusów skandynawskich uczelni potwierdza małą liczbę odniesień między poziomem symbolicznym a praktycznym, a tym samym trudności w ustaleniu, czym faktycznie wyróżnia się oferta tych placówek. Porównanie z programami amerykańskich iSzkół również wspiera te wnioski, a zanotowane różnice (w tym znacznie większa zawartość tradycyjnych przedmiotów i mniejsza liczba kursów po stronie skandynawskiej) wynikają po części z odmienności uwarunkowań edukacyjnych i rynków informacyjnych w obu regionach, odmiennych oczekiwań studentów i bibliotek wobec studiów BIN oraz systemów finansowania badań. W zakończeniu podsumowano praktyczne wyzwania dla międzynarodowej ekspansji ruchu oraz nowe podejścia do budowy podstawy programowej iSzkół, związane z rozwojem badań nad Big Data, humanistyką cyfrową czy nowymi wzorami komunikacji na poziomie społeczno-politycznym.